Geçtiğimiz hafta piyasaların odaklandığı konulardan bir tanesi FED toplantısı ve içeride MB enflasyon raporuna odaklanmıştık. FED geçtiğimiz toplantılarda olduğu gibi yine güvercin tonunda açıklamalar ile enflasyonun geçici olduğunu, varlık alımına devam edileceğini (aylık 120 milyar $) ve faiz artışı için 2023 kadar bir artış gerçekleşmeyeceğini belirtti. FED ne kadar da müdahale etmeyeceğiz dese de özellikle gelişmekte olan ülkeler son 3-4 y içinde ciddi faiz artışları gerçekleştirdi. (Rusya, Brezilya, Meksika) İçeriye baktığımızda ise MB 2021 yılı enflasyon beklentisini %14,1 yükseltmiştir. (Önceki 12,2) Dolar TL baktığımızda ise son 1 ayda TL’nin %3,61 değer kazandığını görüyoruz. Gelişen ülkelere göre en pozitif eğilim bizim para birimimizdeydi. Bu durumun nedenlerine Dolar endeksindeki (DXY) zayıflamadan, MB açıklamalarından, cari fazla verilecek olması ve yeni gelebilecek swap anlaşmalarından kaynaklanmaktadır. Tabi ki bu durum maalesef kalıcı bir düşüşe neden olmayacaktır. FED gelecek ilk hamlede bugün nasıl pozitif ayrışıyorsak o gün de negatif ayrışan para birimi olacağımız aşikardır. Bist100 tarafına baktığımızda ise yabancı yatırımcının hala hisse sattığı bir ortamda (16 Temmuz haftasında 62 milyon $ hisse satışı gerçekleşti) yükselişler sınırlı kalmaktadır hatta birçok borsanın rekor kırdığı dönemde biz maalesef negatif olarak ayrışmaktayız. Borsalarda gelecek düzeltme hareketinden bizim endekste etkilenecektir ve 1250 seviyelerine kadar geri çekilmeler muhtemeldir.
Kara pazartesi olarak bilinen 1987 yılında gerçekleşen, bir günde borsaların tüm zamanların en çok değer yitirdiği gün olarak kayıtlara geçmiştir. Düşüş ilk olarak Hong Kong borsalarında sonra Avrupa sonrasında ise ABD borsalarında olmuştur. 1.11.1987 ile 1.3.2000 arasında 149 ay genel olarak bir yükseliş gerçekleşmiş ve sonrasında 2000 Dot-com krizi ile Nasdaq hisselerinde büyük bir düşüş meydana gelmiştir. 2008 küresel krizi sonrasında (3.2.2009) günümüze kadar 148 ay geçiştiğini de hatırlatmakta fayda var. Yani yine benzer bir dönem geçirmekteyiz ve aşırı değerlenmelerden kaynaklı bir kriz daha olması muhtemeldir.
Mart ayından bu zamana kadar borsalarda bir düzeltme hareketi olması gerektiğini düşünüyorum. Tabi ki bunun tam tarihini bilmek pek mümkün değil. Ben geçmiş dönemlerle bugün arasında kıyaslama yaparak tahminde bulunmaya çalışıyorum. Düşüş olabileceğinin göstergelerine bakacak olursak;
Nasdaq Endeksi ile beraber hareket eden Hang Seng Tech endeksinin son dönemde ayrıştığını görmekteyiz. (Hong Kong borsasının endeksidir) Yukarı da belirttiğim gibi 1987 Kara Pazartesi de olduğu gibi ilk satış yine Hong Kong tarafından gelmiştir.
CDO: ( Teminatlandırılmış Borç Yükümlülüğü ) Teminatlı alacakların yeniden ikincil piyasalarda tekrar kullanılmasını sağlayan finansal araçlardır. Kaynakları tekrar krediye yönlendirmektir. 2008 Küresel krizinde bu durum ortaya çıkmıştı. Şimdi baktığımızda S&P 500 yukarı giderken onunla beraber harekete eden CDO’lar son haftada endeks yukarı giderken yukarı gitmedi.
S&P 500 enflasyondan arındırılmış getirisine baktığımızda ise sıfırın (0) altında olduğunu görüyoruz. Bu durum daha önce 1987 Kara pazartesi, 2000 krizi ve 2008 krizinde meydana gelmiştir.
Profesör Robert Shiller tarafından, ekonomik durumun endekslerin PE Oranı üzerindeki etkisini analiz edilerek yatırımcıya piyasanın aşırı değerli olup olmadığı hakkında bilgi verir. Cape Ratio, ekonomi ve enflasyondaki döngüsel değişikliklere göre ayarlanmış hisse başına kazanç kullanılarak hesaplanan bir PE değerleme çarpanıdır. Şu an bu oran 37.9 seviyesindedir. 1881 yılından beri 4 kez bu seviyeye yükselmiştir. Yani aşırı değerlenme vardır.
Goldman Sachs raporunda S&P 500’de açığa satılan hisse senetlerinin oranı, toplam endeks piyasa değerinin sadece %1,6’sına denk geliyor. Bu oran bizi neden ilgilendiriyor derseniz, 2000 yılında internet krizinde de bu oranlar olduğu görülmektedir.
2020 yılı Mart ayında yaşanan düşüşten sonra MSCI Dünya Hisse Senetleri Endeksi %95 yükseldi. (Mart20’de 1575 olan endeks Temmuz21’de 3069 yükselmiştir.)
Saygılarımla…1.8.21
