8 - Agra

Hindistanın mal taşıyan ana arterlerinden birisi imiş bu yol.. Jaipur’u çıkarken yolda kubbeli, sütunlu, pembe renkli yolu gören balkonlar ve küçük kameriyeler gördük. Bunlar, Jaipur’un eniştesi EKBER ŞAH şehre girerken ve çıkarken genç kızlar tarafından üzerine çiçek atılması için yapılan balkonlar imiş. Önlerinden 12 mart Cuma günü geçtik..     AGRA’ya girmeden önce, bölgeye hakim olan unsurlardan, Türklerin bölgedeki tarihlerinden kısaca bahsedelim.  

Hint yarı kıtasındaki ilk Türk sultanlığını 1206’da KUTBETTİN AYBEK kurmuştur. Delhi’de göreceğimiz muhteşem eseri olan KUTUP MİNAR’ı inşa ettiren sultandır. Sonra 13. yy.dan itibaren bölgeye ŞEMSİ’ler, BALABAN’lar, KALAÇ’lar,  TUĞLUK’lar gelmişler ve hükümran olmuşlardır. Özellikle Tuğluklar müthiş eserler bırakmışlardır. Şifahaneler, camiler, köprüler, su kuyuları, kanallar vs.. ile bölgeyi mamur hale getirmişlerdir. 1526’dan itibaren BABÜR’ler dönemi başlamaktadır. 19.yy.ın ortalarına kadar hüküm süren Babür’lerden ve Sultanlarından bahsedecek olursak;  

  BABÜRLER (1526-1858) ; BABÜR ŞAH Çağatay Türklerindendir. Babür, 1526’da Panipat Meydan savaşını kazanarak Lûdi Sultanlığını ortadan kaldırmış ve Babürlü Hanedanlığını kurmuştur. Hint RACA’ları bu dönemde büyük kayıplar vermişlerdir.  

Babür’den sonra oğlu HÜMAYUN (1530-1540) AĞRA’da tahta çıktı. Hümayundan sonra oğlu EKBER ŞAH 14 yaşında iken CELALEDDİN ünvanı ile tahta oturdu. Hindistan-Türk tarihinde büyür eserler bırakan Ekber Şah’ın 1605’te ölümü üzerine Nurettin ünvanlı büyük oğlu CİHANGİR Babürlerin Ekber’den sonraki en güçlü şahsiyeti olarak tahta çıktı, 1627’de ölümü üzerine tahta ŞAH CİHAN çıktı. Şah Cihan’ın 1657’de hastalanması üzerine de 1658’de Agra’da tahtı ele geçiren EVRENGZİP yönetimi devraldı ve babası Şah Cihan’ı Agra Kalesindeki muhteşem düzenleme yapılmış, Pietra Dura sanatı ile bezenmiş, beyaz mermerden TAC MAHAL’ i gören kafesleri olan sekizgen kuleye hapsetmiştir. Tac Mahal’in yapımını sürdürüp ikmal eden Evrengzip’tir. 1707’de Ahmednagar’da ölmüştür. Evrengzip Babürlerin ALTI BÜYÜK hükümdarlarının sonuncusudur.   Sonra Bahadır, Azimüşşe’n, Cihandar Şah, Ferruhsiyer gibi sultanlarla devam eden Babürlü Devleti, sonra Nasiruddin Muhammed tarafından yönetildi. Son Babürlü hükümdarı SİRACETTİN 2. BAHADIR ŞAH’tır. Devlet 1858’de dağılmıştır. Silik bir şahsiyet olan 2. Bahadır Şah’ı İngilizler Delhi’deki bir ayaklanmaya zoraki ön ayak olduğu için sert bir şekilde cezalandırmış, Birmanya’ya sürgün etmişlerdir. 1862’de orada ölmüştür.  

  Şimduu kısaca tarihi seyrini anlattığımız, ŞAH’larından bahsettiğimiz BABÜR Devletinin en mümeyyiz vasıflarından birisi de bugün Hindistan denince akla ilk gelen, dünya çapında sanat eseri olduğu konusunda tüm otoritelerce ittifak edilen, Dünya kültür mirasının en önemli parçalarından biri olduğu kabul edilen, TAC MAHAL’ i dünyaya armağan etmiş olmalarıdır. (Agra’yı anlatırken Tac Mahal’den daha detaylı bahsedeceğiz).  

Jaipur’dan Agra’ya doğru ipek yolundan ilerlerken yolumuz üzerindeki susuzluktan tankedilen, mimari anlamdaki mükemmel HAYALET ŞEHİR FETİHPUR SİKRİ’ye uğruyoruz. 12 Mart Cuma günü, Cuma namazını eda etmenin nasip olduğu Babür’lerin 1574-1586 tarihlerindeki BAŞKENTİ.  

  Yazan: Sefa Coşkun                                            Editör: Ali Can                            avsefacoskun@hotmail.com                                  alican93@hotmail.com

.