Kural olarak İstifa eden işçi, Kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ancak uygulamada Yargıtay kararları doğrultusunda belli durumlarda istifa eden çalışanların da tazminat hakkı alabilme hakkı tanınmıştır. İstifa eden çalışanların aşağıda belirtilen hallerde kıdem tazminatını alabilmesi mümkündür:
İSTİFA EDEREK KIDEM TAZMİNATI ALMANIN YOLLARI NELERDİR?
- İşçi çalıştığı işyerinde maaşını 20 günlük ödeme süresi geçmiş olmasına rağmen alamamışsa haklı nedenle işyerinden istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçi çalıştığı işyerinde fazla mesai ücretlerini eksik veya geç alıyorsa haklı nedenle işyerinden istifa edip kıdem tazminatını alabilir.
- İşçinin SGK primleri gerçek aldığı maaş üzerinden ödenmiyorsa, işyerinde maaşı, fazla mesaileri veya diğer ücret alacakları elden ödeniyorsa işçi haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçinin SGK girişi gerçek işe başlangıç tarihinden sonraki bir tarihte yapılmışsa veya hiç yapılmamışsa işçi işyerinden haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçi işveren veya işyerinde çalışan diğer kişiler tarafından hakaret veya mobbinge maruz kalmışsa haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçinin resmi tatil çalışmalarının karşılığı kendisine ödenmiyorsa işçi haklı nedenle işyerinden istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçi talep etmiş olmasına rağmen yıllık izinleri kullandırılmıyor veya eksik kullandırılıyorsa işçi istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçi çalıştığı iş yerinde işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareket etmesi nedeniyle işyerinden istifa edip kıdem tazminatını alabilir.
- İşçi çalışamaz duruma gelir ise ve bu durumu doktor raporuyla kanıtlarsa işyerinde istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçi askerlik dönemi geldiğinde kıdem tazminatına hak kazanır.
- Bayan işçi evlendiği tarihten itibaren 1 yıllık süre içerisinde istifa edip kıdem tazminatını alma hakkı vardır.
- Pandemi döneminde işçi tam zamanlı olarak çalışmış olmasına rağmen işveren işçisini kısa çalışma ödeneği veya nakdi ödenekte göstererek usulsüzlük yapmış ise işçi işyerinden istifa edip kıdem tazminatını alabilir.
- İşçi ve işveren karşılıklı anlaşarak iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
- İşveren işçisine baskıyla istifa dilekçesi imzalatmışsa işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
- İşyerinde iş kanuna aykırı vb. diğer usulsüzlükler durumunda yine işçi iş akdini haklı nedenle fesih edip kıdem tazminatına hak kazanır.
Yukarıda saydığımız durumlardan biri veya birkaçı olması halinde iş hukuku avukatı ile iletişime geçip yasal haklarınızı kullanarak kıdem tazminatınızı alabilirsiniz.
HAKLI SEBEPLE DERHAL FESİH HAKKI NEDİR?
Derhal fesih hakkı, işçi veya işverenin, belirli şartların varlığı halinde, iş sözleşmesini beklemeden ve hemen sonlandırma hakkıdır. İş Kanunu’nda tam olarak “haklı sebeple derhal fesih hakkı” olarak geçen bu hak, ilgili tarafa ihbar süresini beklemeden iş akdini sonlandırma yetkisi verir.
İşçinin haklı fesih sebeplerine dayanarak derhal fesih hakkı vardır. İşçinin haklı fesih sebepleri İş Kanunu’nun 24. maddesinde belirtilmiştir. İşçi, sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller gibi durumlarda iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin derhal feshedebilir. İşveren açısından da benzer şekilde haklı sebepler mevcuttur. Ancak, bu hak kullanılırken karşı tarafa bir bildirim yapılması gereklidir. Bu, işçi ve işverenin haklarını korumak ve iş ilişkisini düzenlemek amacıyla düzenlenmiş bir haktır.
İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE FESİH SEBEPLERİ
İşçinin haklı fesih sebeplerine dayanan iş akdini feshetme hakkı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde, işçinin iş sözleşmesini belirli şartlar altında sonlandırma hakkını içerir. İşçinin haklı fesih sebeplerine dayalı fesih hakkı, aşağıdaki başlıklar altında sıralanmıştır:
- Sağlık Sebepleri İle Derhal Fesih Hakkı Oluşacak Haller:
- İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması, işin niteliğinden kaynaklanan bir nedenle işçinin sağlığı veya yaşamı için tehlike arz ederse.
- İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren veya başka bir işçi bulaşıcı veya iş ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
- Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller:
- İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada yanlış vasıflar veya şartlar göstermek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
- İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna saldırı niteliğinde davranışlar sergilerse veya cinsel tacizde bulunursa.
- İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse.
- İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
- İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse.
Yukarıda sayılan işçinin haklı fesih sebeplerine dayanan hak, işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinde, belirli şartların varlığı halinde iş sözleşmesinin aniden sonlandırılmasına olanak tanır. Ancak, bu hak kullanılırken yine de karşı tarafa bir bildirim yapılması gerekir. İşçinin haklı fesih sebeplerine dayanarak iş sözleşmesini derhal feshetme hakkı bulunur.
İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE FESİH YAPARAK TAZMİNAT ALMA ŞARTLARI
İşçinin haklı fesih sebeplerine dayanarak iş akdini sonlandırması, işçinin kıdem tazminatı alma hakkını ortadan kaldırmaz. İşçiye her 1 yıllık çalışması için kıdem tazminatı ödenmelidir. İhbar tazminatında ise durum kıdem tazminatından farklıdır işçinin haklı fesih sebeplerine dayanarak iş akdini feshetmesi halinde diğer tarafa bildirimde bulunmak için belirlenmiş ihbar süreleri vardır. Bu sürelere uymayan durumlarda karşı tarafa ihbar tazminatı ödenir . İşçinin haklı fesih sebepleri ile iş akdini feshettiğinde kıdem tazminatını alabilir ve işverene ihbar tazminatı ödeme sorumluluğu olmaz .
HAKLI NEDENLE FESİHTE NELER TALEP EDİLİR?
İşçinin haklı fesih sebeplerine dayanarak iş akdini sonlandıran işçi veya işveren, bazı taleplerde bulunabilir:
- Kıdem Tazminatı: İşçi veya işveren, haklı sebeple fesih sonucunda kıdem tazminatı talep edebilir. Kıdem tazminatı, işçinin işyerindeki hizmet süresine bağlı olarak hesaplanır.
- İhbar Tazminatı: İş akdi feshedilirken diğer tarafa bildirimde bulunmak için ihbar süreleri vardır. Bu sürelere uymayan durumlarda diğer tarafa ihbar tazminatı ödenir.
- Yıllık Ücretli İzin Alacağı: İşçi, yıllık ücretli izinlerini çalışırken kullanmamışsa, yıllık ücretli izin alacağı talep edebilir.
- Fazla mesai ve diğer işçilik alacakları talep edilir.
Haklı fesih sebepleri işçi ve işveren açısından farklılık gösterebilir. İşçi için haklı nedenle fesih sebepleri İş Kanunu’nun 24. maddesinde, işveren için ise 25. maddesinde düzenlenmiştir. İşçinin haklı fesih sebepleri olarak ileri sürdüğü hallerin haklılığı, dürüstlük kurallarına dayanır ve iyi niyetle değerlendirilir. İş sözleşmesi süresi belirli olsa bile haklı sebeple fesih hakkı kullanılabilir.
HAKLI NEDENLE FESİH KIDEM TAZMİNATI
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süre boyunca biriken ve işten ayrıldığında toplu şekilde alacağı tazminattır. Kıdem tazminatı almak için, işçinin en az 1 yıllık kıdemi olması ve iş sözleşmesinin kendi istek ve kusuru dışında sona ermesi gerekir.
Haklı sebeple fesih, işçinin kıdem tazminatı almasını sağlayan bir fesih şeklidir. İşçi, haklı nedenle iş akdini feshetmesi halinde, kıdemi oranında kıdem tazminatını almaya hak kazanır. İşçinin haklı fesih sebeplerine dayanarak fesih yapabilmesi için, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlarını delillerle kanıtlaması ve fesih sebebini açıkça belirtmesi gerekir.
HAKLI NEDENLE FESİH İHBAR TAZMİNATI
İhbar tazminatı, iş akdinin feshedilmesi durumunda, tarafların birbirlerine önceden bildirimde bulunmaları gereken süreye uymaması halinde, bildirim süresine karşılık gelen ücretin ilgili tarafa ödenmesidir. İhbar tazminatı, işçinin kıdemiyle orantılı olarak değişkenlik gösterir. İhbar tazminatı, işçiye veya işverene ödenir.
İşçinin haklı fesih sebeplerinin haklılığının bulunması hali, iş sözleşmesini derhal sona erdirir. Bu nedenle, haklı sebeple fesih yapan taraf, ihbar tazminatı ödemekle yükümlü değildir. Ayrıca, haklı sebeple fesih yapılan taraf da ihbar tazminatı alamaz. Haklı sebeple fesih, ihbar tazminatını ortadan kaldıran bir fesih şeklidir.
Kaynak: Haber Merkezi
