ANKARA (AA) - Fikirleriyle insanlığa ışık tutan Mevlana Celaleddin-i Rumi, 17 Aralık 1273'te vefat etti. Mevlana, ölüm gününü "düğün gecesi" anlamına gelen "Şebiarus" diye tanımlamıştı.
Mevlana Celaleddin-i Rumi, 30 Eylül 1207'de Horasan'ın Belh şehrinde doğdu.
Karaman'a 1222'de gelen Mevlana, yaşamını "Hamdım, piştim, yandım" sözleriyle özetledi. Tasavvuf dünyasında şiirleri ve düşünceleriyle çığır açan Mevlana, insanlığa şöyle seslendi:
"Gel, gel, ne olursan ol yine gel/ İster kafir, ister Mecusi/ İster puta tapan ol yine gel/ Bizim dergahımız, ümitsizlik dergahı değildir/ Yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel."
Mevlana, ölüm gününü yeniden doğuş olarak kabul etti. Allah'a kavuşacağı için ölüm gününü "düğün gecesi" anlamına gelen "Şebiarus" diye tanımlayan Mevlana, 17 Aralık 1273'te vefat etti.
Mevlana, ölüm yıl dönümlerinde "vuslat" törenleriyle anılıyor.
- Belli başlı öteki olaylar
14 Aralık
1503- Fransız astrolog ve fizikçi Nostradamus (Michel de Nostredame) doğdu.
1799- ABD'nin kurucusu ve ilk başkanı George Washington öldü.
1900- Bilim adamı Max Planck, kuantum teorisini Berlin Fizik Birliğinde sundu.
1911- Güney kutbunu keşfetmek için bir yıl boyunca hazırlıklar yapan Norveçli kaşif Ronald Amundsen, bu bölgeye ulaştı.
1939- Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti üyeliğinden çıkarıldı.
1967- Yunanistan Kralı Konstantin'in cuntaya karşı darbe girişimi başarısız oldu. Albaylar Cuntası iktidarı sürdü. Kral, ülkesini terk etmek zorunda kaldı.
1981- İsrail, Suriye'nin kontrolündeki Golan Tepeleri'ni ilhak etti. İsrail Parlamentosu, Golan Tepeleri'nin ilhakını bir günde onayladı.
1989- Şili'de ilk demokratik seçimler yapıldı.
1995- Bosna'da barış için anlaşmaya varıldı.
2002- Çankırı'da Vali Ayhan Çevik'e bombalı saldırıya karışmaktan aranan terör örgütü TKP-ML-TİKKO üyesi Selma Korkut, Sivas'ta emniyet güçlerine teslim oldu.
2002- DYP 7. Olağan Büyük Kongresi'nde Elazığ Milletvekili Mehmet Ağar, genel başkan seçildi.
2003- Bestekar udi İrfan Özbakır öldü.
2003- Devrik Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, doğum yeri Tikrit'e 20 kilometre uzaklıktaki El Dor kasabasında bir sığınakta ABD birliklerince yakalandı.
2005- Kuş gribi vakalarının ardından 14 Ekim'de yasaklanan kanatlı yaban hayvanlarının avı serbest bırakıldı.
2008- Iraklı gazeteci Muntazır El Zeydi, Irak'a sürpriz ziyarette bulunan ABD Başkanı George W. Bush'a Irak Başbakanı Nuri El Maliki ile düzenlediği basın toplantısı sırasında ayakkabılarını fırlattı.
2010- ABD'nin Afganistan ve Pakistan Özel Temsilcisi Richard Holbrooke öldü.
2012- ABD'nin Connecticut eyaletindeki Newtown kentinde 20 yaşındaki Adam Lanza, annesini öldürdükten sonra Sandy Hook İlkokulunu bastı, 20'si çocuk 26 kişiyi katletti.
2013- 27 Mayıs darbesi döneminde Demokrat Partililerin yargılandığı Yassıada'nın adı, "Demokrasi ve Özgürlükler Adası" olarak değiştirildi.
2013- 28 Şubat davası sanığı emekli orgeneral Teoman Koman, tedavi gördüğü GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesinde 77 yaşında hayatını kaybetti.
2015- Filipinler'i etkisi altına alan, "Nona" olarak da bilinen "Melor" tayfunu nedeniyle yaklaşık 725 bin kişinin tahliye edildiği bildirildi.
2015- Uzun yıllar Sarıyer, Trabzonspor, Fenerbahçe ve Karabükspor formalarını giyen eski futbolcu Eyüp Odabaşı hayatını kaybetti.
2016- Fransa Ulusal Meclisi, ülkede devam eden olağanüstü halin gelecek yıl yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi ve genel seçimi de kapsayacak şekilde 15 Temmuz'a kadar uzatılmasını öngören yasa tasarısını kabul etti.
2017- TBMM Genel Kurulunda AK Parti, CHP ve MHP gruplarının imza koyduğu bildiri okundu. Bildiride tüm devletler, Doğu Kudüs'ü Bağımsız Filistin Devleti'nin başkenti olarak tanımaya davet edildi.
2018- ABD Temsilciler Meclisi, Myanmar Ordusu tarafından Arakanlı Müslümanlara yapılan saldırıları "soykırım" olarak tanıyan yasa tasarısını kabul etti.
2019- TBMM'nin ABD Senatosunun "Ermeni kararı"nın kınanması, reddedilmesi ve yok hükmünde sayılmasına dair kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı.
15 Aralık
1574- II. Sultan Selim vefat etti.
1840- Napolyon Bonapart'ın kalıntıları, St. Helena Adası'ndan Paris'e getirilerek Invalides'e gömüldü.
1890- Amerikan yerli kabilelerinden Titan Dakotalarının şefi "Oturan Boğa (Tatanka İyotake)", ABD'nin harekete geçirdiği yerel polis ve askerler tarafından öldürüldü.
1936- Ankara'da 19 Mayıs Stadyumu, Başbakan İsmet İnönü'nün söyleviyle açıldı.
1948- Fransa, ilk nükleer reaktörün kuruluş çalışmalarına başladı.
1948- TBMM'de Sivas Kongresi'ne Seçilen Temsil Heyeti Üyeleriyle TBMM'nin Birinci Döneminde Bulunan Üyelere Vatani Hizmet Tertibinden Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kabul edildi.
1954- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı kuruldu.
1957- Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Yunanistan'ın Kıbrıs tezini reddetti.
1960- Erzurum'da radyo istasyonu açıldı.
1986- Olimpiyat şampiyonu halterci Naim Süleymanoğlu, Türk vatandaşı oldu.
1987- Cumhuriyet tarihinde dolar, resmen ilk kez dört haneli rakama ulaştı. Merkez Bankası Amerikan dolarının satış kurunu bin 300 liraya yükseltti.
1992- TRT'nin kurucularından ve ilk Genel Müdürü Adnan Öztrak öldü.
2006- II. Dünya Savaşı'nda yenilgiye uğrayan Japonya'nın 1945'ten sonra ilk kez resmen savunma bakanlığı oldu.
2011- ABD Savunma Bakanı Leon Panetta, Bağdat'taki en büyük Amerikan üssünde yapılan törende 2003'ten bu yana devam eden Irak savaşının bittiğini ilan etti.
2011- "Kurtlar Vadisi" adlı televizyon dizisindeki "Halo Dayı" karakteriyle hafızalara kazınan tiyatro sanatçısı Sönmez Atasoy, hayatını kaybetti.
2013- Türkmenistan'da ilk defa çok partili seçim yapıldı. Seçime ülke genelinde yüzde 91,3 katılım sağlandı.
2014- UEFA, Fenerbahçe ve Trabzonspor'un birbirleri hakkında yaptıkları şikayet başvurularını reddetti. UEFA, 2014-2015 sezonu UEFA müsabakalarına katılım için gerekli formları uygun şekilde doldurmadığı için Trabzonspor Kulübüne 10 bin avro para cezası verdi.
2015- Suudi Arabistan'da bir araya gelen 34 İslam ülkesinin temsilcileri, teröre karşı koalisyon oluşturdu.
2015- Faizsiz Finans Koordinasyon Kurulu oluşturulmasına ilişkin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Genelgesi, Resmi Gazete'de yayımlandı.
2016- Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin liderleri, Suriye rejimi, Rusya ile İran'ı sivilleri ve hastaneleri ayrım gözetmeyen saldırılarından dolayı kınadı. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ise Suriye konusunda etkili olamadıklarını kabul etti.
2017- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Konya Mevlana Meydanı'nda düzenlenen "Davamız Kudüs Konya Buluşması"na, İstanbul'dan canlı yayınla bağlanarak yaptığı konuşmada, "Amerika'nın Kudüs'le ilgili kararının iptali için Birleşmiş Milletler nezdinde de girişimler başlatıyoruz." dedi.
16 Aralık
1474- Türk astronom ve matematikçi Ali Kuşçu, İstanbul'da öldü.
1724- Türkiye'de ilk kitap (Vankulu Lügati) basıldı.
1770- Alman besteci Ludwig Von Beethoven doğdu.
1918- Giresun'da "Işık" adlı milli gazete çıkarılmaya başlandı.
1920- Çin'in kuzeybatısındaki Ganzu eyaletinde 8,6 büyüklüğündeki depremde 100 bin kişi öldü.
1925- Milletler Cemiyeti Konseyi, daha önce saptanan "Brüksel Hattı"nı Türkiye-Irak sürekli sınırı olarak kabul etti. Bu karar uyarınca Musul, Irak'ta kaldı.
1932- Samsun-Sivas demir yolu hattı işletmeye açıldı.
1949- Ahmet Sukarno, Endonezya'nın ilk cumhurbaşkanı oldu.
1956- Basın Yayın Genel Müdürlüğü Cumhurbaşkanlığı Katipliği yapan, mizah yazarı, romancı, gazeteci Ercüment Ekrem Talu, 68 yaşında İstanbul'da öldü.
1969- İstanbul Boğaz Köprüsü 303 milyar liraya ihale edildi.
1996- Kerkük Yumurtalık Boru Hattı yeniden açıldı.
1998- IV. Ulusal Yayın Kongresi, Ankara'da çalışmalarına başladı.
2010- "Pembe Panter" ve "102" gibi filmlere imza atan yönetmen Blake Edwards, 88 yaşında hayatını kaybetti.
2013- Ankara'nın Gölbaşı ilçesinde görev uçuşu gerçekleştiren askeri helikopterin, yüksek gerilim hattı tellerine takılarak düşmesi sonucu Kara Pilot Binbaşı Ahmet Duman, Kara Pilot Üsteğmen Emre Acar, Teknisyen Kıdemli Başçavuş Erdinç Salkım ve Teknisyen Başçavuş Hüseyin Uluçeşme şehit oldu.
2014- Pakistan'ın Peşaver kentinde Pakistan Talibanı mensupları, bir okula baskın düzenleyerek öğrenci ve öğretmenlerden oluşan 148 kişiyi katletti, 142 kişi yaralandı.
2016- İstanbul Atatürk Havalimanı'ndan yurt dışına çıkmak isterken yakalanan, terör örgütü KCK'nin sözde Türkiye sorumlusu olduğu belirtilen Sara Aktaş tutuklandı.
17 Aralık
1273- Mevlana Celaleddin-i Rumi vefat etti.
1399- Avrupa'ya Moğol istilası başladı.
1777- Fransa, Amerika'nın bağımsızlığını kabul etti.
1830- Güney Amerikalı direnişçi Simon Bolivar öldü.
1903- Wright kardeşler ilk uçuşu gerçekleştirdi.
1908- İttihat ve Terakki Cemiyeti, II. Meşrutiyet'in ilanından sonra İttihat ve Terakki Fırkası adını aldı.
1918- Fransız askerleri denizden Mersin'e çıkarma yapmaya başladı. Mersin, Tarsus, Adana, Ceyhan, Misis ve Toprakkale işgal edildi.
1926- Uşak Şeker Fabrikası açıldı.
1930- Serbest Cumhuriyet Fırkası kendini feshetti.
1934- Kasım 1934 tarihli kanun ile "Kemal" öz adlı Türkiye Cumhurbaşkanı'na verilen "Atatürk" soyadının veya bunun başına ve sonuna söz konarak yapılan adların hiçbir kimse tarafından öz ve soyadı olarak alınamayacağına dair kanun, TBMM'de kabul edildi.
1981- Kızıl Tugaylar terör örgütü, İtalya'daki en yüksek rütbeli NATO askeri General James Dozier'i kaçırdı.
1997- İsmail Alptekin başkanlığında Fazilet Partisi kuruldu.
2004- AB, Türkiye ile 3 Ekim 2005'te müzakerelere başlama kararı aldı.
2004- Irak'ın Musul kenti yakınlarında uğradıkları silahlı saldırı sonucu 5 Türk güvenlik görevlisi şehit oldu.
2009- Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, yönetmen Ali Taygun vefat etti.
2010- Avro bölgesinde ekonomik kriz: IMF, İrlanda için 22,5 milyar avroluk kredi paketini onayladı.
2016- Kayseri Komando Tugay Komutanlığından izne çıkan er ve erbaşları taşıyan özel halk otobüsüne yönelik bombalı araç saldırısında 14 asker şehit oldu, 48'i asker 56 kişi yaralandı.
2016- Dalış rekortmeni milli sporcu Derya Can, değişken ağırlıklı paletli dalış kategorisinde 111 metreye dalarak dünya rekoru kırdı.
2017- İsrail polisi eşliğindeki 104 fanatik Yahudi, Mescid-i Aksa'ya baskın düzenledi.
2019- Türk Astronomi Derneği Başkanı Prof. Dr. İbrahim Küçük, Türkiye'nin "WASP-52" kodlu yıldızına "Anadolu", yörüngesindeki "WASP-52B" kodlu ötegezegene ise "Göktürk" ismi verildiğini bildirdi.
18 Aralık
1111- İslam düşünürü İmam Gazali öldü.
1482- Gedik Ahmet Paşa, II. Bayezid tarafından idam ettirildi.
1865- Amerika Birleşik Devletleri köleliği kaldırdı.
1923- Yunan Kralı Konstantin, oğlu II. George lehine tahtından feragat ettiğini açıklayarak, ülkesini terk etti.
1929- Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu.
1956- Japonya, Birleşmiş Milletlere kabul edildi.
1957- "Kwai Köprüsü (The Bridge on the River Kwai)" filminin ilk gösterimi New York'ta yapıldı.
1969- Yavuz zırhlısı, sökülmek üzere Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna satıldı.
1969- İngiltere Parlamentosu, cinayet suçlarında ölüm cezasını kaldırdı.
1970- 41'ler Demokratik Parti'yi kurduklarını açıkladı. Kurucular arasında Ferruh Bozbeyli, Saadettin Bilgiç, Talat Asal, Neriman Ağaoğlu, Nilüfer Gürsoy, Mutlu ve Yüksel Menderes de yer aldı.
1975- Gölcük Tersanesi'nde ilk Türk denizaltısının yapımına başlandı.
1980- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) İstanbul davası başladı. Davanın 1477 sanığı vardı.
1983- Erdal İnönü, SODEP Genel Başkanı oldu.
1988- Toplum bilimci Prof. Dr. Niyazi Berkes, 80 yaşında vefat etti.
1996- Peru'da Tupac Amaru gerillaları, başkent Lima'daki Japon Büyükelçiliğini bastı. Gerillalar 500 kişiyi rehin aldı.
2002- Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Necip Hablemitoğlu, evinin önünde suikasta kurban gitti.
2011- Kuzey Kore lideri Kim Jong İl, hayatını kaybetti.
2012- Türkiye'nin yüksek çözünürlüklü yerli keşif uydusu Göktürk-2, Çin'deki Jiuguan Fırlatma Üssü'nden Türkiye saati ile 18.13'te uzaya fırlatıldı.
2015- Libya'daki krizin sona erdirilmesi için "Libya Siyasi Antlaşması" imzalandı.
2016- Trabzonspor'un maçlarını oynayacağı Şenol Güneş Spor Kompleksi'nin açılışı yapıldı.
2017- Türkiye'nin girişimleriyle hazırlanan ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs kararını eleştiren karar tasarısı, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda 9'a karşı 128 oyla kabul edildi.
2019- "Uçurtmayı Vurmasınlar" ve "Piano Piano Bacaksız" gibi unutulmaz filmlerin yönetmeni Tunç Başaran, kanser nedeniyle bir süredir tedavi gördüğü hastanede 81 yaşında vefat etti.
19 Aralık
1805- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu Varşova'ya girdi.
1918- Bahçe, İslahiye, Hassa, Mamure, Osmaniye (Cebelibereket) işgal edildi.
1941- II. Dünya Savaşı'nda İstanbul'da ekmek karneye bağlandı.
1948- İzmir Şehir Tiyatrosu ve Sergi Sarayı yandı.
1950- Dwight D. Eisenhower, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO) Kuvvetleri Komutanlığına atandı.
1965- De Gualle, Fransa Cumhurbaşkanlığına yeniden seçildi.
1966- Yazar, film yapımcısı İhsan İpekçi, 67 yaşında öldü.
1968- Piyanist İdil Biret, Paris'te dünyanın ünlü beş virtüözüyle konser verdi.
1969- Amerikan 6. Filosu, İzmir'e geldi. Filonun gelişi protesto edildi ve Amerikalı denizciler tartaklandı.
1972- Vatan gazetesinin sahibi gazeteci Ahmet Emin Yalman, 84 yaşında İstanbul'da öldü.
1984- Çin ve ABD, Hong Kong'un 1997'de Çin'e devredilmesi konusunda anlaştı.
1987- Uluslararası Cumhuriyet Halter Turnuvası'nda Naim Süleymanoğlu ilk kez milli mayoyu giydi ve kendisine ait dünya rekorlarını yeniledi.
1992- Somali'de Umut Operasyonu başlatıldı, Türk Birliği de harekata katıldı.
2000- Ölüm orucu ve açlık grevlerinin sürdüğü 20 cezaevine müdahale edildi.
2001- Kabil'e en az 3 bin kişiden oluşacak uluslararası güç konuşlandırılması için BM Güvenlik Konseyi onay verdi.
2006- "Tom ve Jerry", "Ayı Yogi", "Çakmaktaş Ailesi" gibi sevilen çizgi filmlerin ve ünlü çizgi karakterlerinin yaratıcılarından Joseph Barbera, 95 yaşında hayatını kaybetti.
2009- Türk sinemasının usta yönetmenlerinden Zeki Ökten vefat etti.
2012- Yüce Divan tarihinde ilk kez bir yüksek yargı mensubunun yargılandığı davada karar açıklandı. Rüşvet aldığı iddia edilen eski Yargıtay 6. Hukuk Dairesi Başkanı Hasan Erdoğan ile rüşvet vermekle suçlanan İTO Başkanı Murat Yalçıntaş dahil 15 kişi beraat etti.
2013- 28 Şubat Davası'nda Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi, emekli Orgeneral Çevik Bir, emekli Tümgeneral Erol Özkasnak, emekli Orgeneral Çetin Doğan, Emekli Tümgeneral Kenan Deniz ve emekli Tuğgeneral İdris Koralp'in adli kontrol şartıyla tahliyelerine karar verdi.
2016- Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov, polis memuru Mevlüt Mert Altıntaş tarafından silahla vurularak öldürüldü.
2016- Gezi Parkı odaklı olaylar sırasında Ethem Sarısülük'ün ölümüne ilişkin yargılanan polis memuru Ahmet Şahbaz'a 1 yıl 4 ay 20 gün hapis cezası verildi, mahkeme cezayı adli para cezasına çevirdi.
2016- Bilim insanları Dünya'dan 300 ışık yılı uzaklıkta, Güneş'e çok benzeyen ve çevresindeki gezegenleri "yiyen" bir yıldız keşfetti.
2017- Yemen topraklarından Riyad'a atılan balistik füze, Suudi Arabistan'ın hava savunma sistemleri tarafından imha edildi.
2018- BM Genel Kurulu, göç konusunu küresel boyutta ele alan, iş birliğini teşvik eden ve insan kaçakçılığıyla mücadeleyi amaçlayan Küresel Göç Mutabakatı'nı onayladı.
2018- 2018 yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri, tarih ve sosyal bilimler alanında Prof. Dr. Mehmet İpşirli'ye, sinema alanında Türker İnanoğlu'na, müzik alanında Erol Sayan'a, sanat ve fotoğraf alanında İzzet Keribar'a, vefa ödülü ise Mehmet Akif Ersoy adına torunu Selma Ersoy Argon'a takdim edildi.
20 Aralık
1683- II. Viyana Kuşatması'nın başarısızlıkla sonuçlanması üzerine Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa boğularak idam edildi.
1924- "Kırkkilise"nin adı "Kırklareli" olarak değiştirildi.
1938- İlk elektronik televizyon sisteminin patenti alındı.
1942- Tokat Erbaa Niksar'da 7,0 büyüklüğündeki depremde 3 bin kişi öldü.
1955- 1954 seçimlerinden sonra DP'den ayrılan bazı milletvekilleri "Hürriyet Partisi"ni kurdu.
1964- İstanbul Ali Sami Yen Stadı'nın açılışı faciaya sahne oldu. Türkiye-Bulgaristan maçı öncesinde izdiham sonucu açık tribünlerden birinin demir parmaklıkları parçalandı, 83 kişi yaralandı.
1968- ABD'li yazar John Steinbeck öldü.
1970- İstanbul'da kapıcılar yürüyüş yaptı.
1993- Tiyatro ve Sinema Sanatçısı Hulusi Kentmen, 81 yaşında vefat etti.
2006- Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Niyazov Türkmenbaşı, 66 yaşında kalp krizinden öldü.
2007- Tiyatro sanatçısı Savaş Dinçel, 65 yaşında vefat etti.
2012- Türk Halk Müziği sanatçısı Kamil Sönmez, İstanbul'da beyin kanaması nedeniyle bir süredir tedavi gördüğü hastanede 65 yaşında hayatını kaybetti.
2016- Asya ile Avrupa'yı deniz tabanının altından kara yoluyla birbirine bağlayan Avrasya Tüneli, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın katılımıyla açıldı.
2016- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye, Rusya ve İran'ın Suriye'deki krize çözüm bulmak için yapılacakların belirlendiği ortak bir bildiriyi kabul ettiklerini açıkladı.
2017- Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması'nın 15 Temmuz'daki darbe girişimi sırasında, AK Parti İstanbul İl Başkanlığının işgal girişimine katıldığı iddia edilen 15 sanığın yargılandığı davada, "Anayasa'yı ihlal" suçundan 4 sanık ağırlaştırılmış müebbet, 11 sanık da müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Kaynak:
