Edinilen bilgiye göre, ".tr" alan adları yönetimi 1991'den itibaren Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) tarafından yapılmaktaydı. 2008'de çıkarılan 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ile internet alan adlarının tahsisini yapacak kurum veya kuruluşun tespiti ile alan adı yönetimine ilişkin usul ve esasların Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından belirleneceği düzenlendi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından hazırlanan "İnternet Alan Adları Yönetmeliği" 7 Kasım 2010'da Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelikle ".tr" uzantılı alan adlarının tahsisine ilişkin iş ve işlemlerin yürütülmesi yetkisi ve görevi BTK'ye verildi.
ODTÜ ve BTK'nin IANA/ICANN'e devir onayı için yaptığı ortak başvuru ise 3 Mayıs 2019'da onaylandı.
Bu görev kapsamında BTK bünyesinde TRABİS (.TR Ağ Bilgi Sistemi) 14 Eylül 2022'de faaliyete geçti. TRABİS'in geliştirilmesi kapsamında Resmi Gazete'de 10 Haziran 2023'te İnternet Alan Adları Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile alan adları yönetimine dair ihtiyaç duyulan bazı güncellemeler BTK tarafından yapıldı. Kurul kararı ile düzenlenen ".a.tr" yapısındaki alan adlarının ilk tahsis işlemleri ile bu süreçte uygulanacak hususlara ilişkin usul ve esaslar, bugün itibarıyla yürürlüğe girdi.
Buna göre, ilk tahsis işlemlerinde, sırasıyla, kamu kurum ve kuruluşları ile sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait kuruluşların yürürlük tarihinde tahsisli olan alan adlarına öncelik verilecek. "a.tr" yapısındaki internet alan adlarıların ilk tahsis işlemlerinde TRABİS tarafından, "a.gov.tr", "a.edu.tr", "a.tsk.tr", "a.bel.tr", "a.pol.tr", "a.k12.tr" ücretsiz tahsis yapılacak.
Ardından kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşları, kamuya yararlı dernek ve vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve işçi veya işveren meslek kuruluşlarına mevcut kullandıkları “org.tr” uzantılı alan adları başvurularına istinaden belgeli tahsis edilecek.
Bu sürecin tamamlanması akabinde "com.tr, net.tr" gibi diğer uzantılara da mevcut alan adlarının "a.tr"lerini alabilmeleri için öncelik verilecek.
"İlk gelen ilk alır" kuralı uygulanacak
"a.tr" yapısındaki alan adlarına ilişkin işlemlerin ücretleri, Kurul tarafından düzenlendi. Buna göre, "gov.tr, edu.tr, tsk.tr, bel.tr ve k12.tr" alan adları için üretilecek alan adları ücretsiz tahsis edilecek.
Diğer uzantılar için önceliklendirme esnasında 150 lira talep edilecek, önceliklendirme tamamlandığında "a.tr" yapısındaki alan adlarının ücreti 100 lira olacak. Bu fiyatlar, TRABİS tarafından kayıt kuruluşlarından talep edilecek olup kayıt kuruluşları müşterilerine farklı fiyatlandırma uygulayabilecek.
Türkiye'de 2023 yılı birinci çeyrek itibarıyla TRABİS kayıtlarında 1 milyona yakın ".tr" uzantılı olan site yer alırken, en büyük pay 862 bin 775 ile "com.tr" uzantılı internet sitelerine ait. Bunu 30 bin 225 "org.tr", 29 bin 20 ile "net.tr" uzantısına sahip siteler takip ediyor.
Söz konusu alan adlarını kullanan internet sitelerinin yüzde 79,32'si Türkiye, yüzde 7,91'i Amerika, yüzde 6,11'i Almanya, yüzde 2,74'ü Hollanda, yüzde 1,57'si Fransa, yüzde 0,55'i Birleşik Krallık ve yüzde 1,79'u diğer ülkelerde barındırılıyor.
Kaynak: AA
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz? Google News’te KONHABER'e abone olun.
