TÜBİTAK, sanayiye yönelik destek programları kapsamında 2002'den bu yana tohum, buğday, arpa, nohut, bulgur, mısır, siyez ürünlerinde 113 firma ve 6 üniversitenin 184 projesine toplam 110 milyon lira hibe desteği verdi. Kurumun akademiye ve kamuya yönelik destek programları kapsamında ise 19 yılda bu ürünler için 365 projeye 255,1 milyon lira destek sağlandı.
Islah çalışmaları kapsamında ise söz konusu dönemde buğday, arpa, nohut, bulgur, mısır, siyez ürünlerinde 15 firma ve 1 üniversitenin 23 projesine toplam 20,7 milyon lira hibe verilirken, akademi ve kamuya yönelik destek programları kapsamında 67 projeye 49,8 milyon lira ödeme yapıldı.
Antraknoz hastalığına dayanıklı tür ıslah edildi
Bu anlamda TÜBİTAK ve Enstitü iş birliği sayesinde Türkiye'de nohut üretimini kısıtlayan ve yüzde 100'e varan verim kayıplarına yol açan antraknoz hastalığına dayanıklı Atabay, Tunç ve Göktürk isimlerinde yeni nohut çeşitleri ıslah edildi.
Hastalığa dayanıklı, makineli hasada uygun bu yeni çeşitlerin tohumlukları üretilerek çiftçilerin hizmetine sunuldu.
Gelecek yıllarda bu çeşitlerin ekiminin yaygınlaşması ile nohut üretimi ve ihracatın artacağı öngörülüyor.
Kavuzsuz arpaların tüketim alanları genişliyor
Türkiye'de kavuzsuz arpa ıslah çalışmaları 1997’de başladı. Melezleme sonunda elde edilen kavuzsuz hatlar Orta Anadolu’nun farklı yerlerinde verim ve bölge verim denemelerine alındı.
Yazlık hatlar içerisinden öne çıkan, verim ve kalite yönüyle üstün performans gösteren bir hat, 2012'de "Özen" ismiyle Türkiye'nin ilk tescilli kavuzsuz arpası olarak hizmete sunuldu. Bunun ardından, kışa dayanımı iyi, yüksek verim potansiyeline sahip İç Anadolu ve geçit bölgelerinin yarı taban ve taban alanlarına önerilen bir diğer hat, 2014'te "Yalın" ismiyle tescil ettirildi.
Kavuzsuz arpanın doyurucu ve enerji verici bir tahıl olması, yüksek oranda beta-glukan içermesi, çözünen ve çözünmeyen besinsel lif oranlarının yüksek olması, kan şekeri seviyesini ve insüline tepkiyi düzenleyici ve kolon kanseri gibi kanser türlerinde riski azaltıcı gibi özellikleri, son zamanlarda insan gıdası olarak kullanımını artırdı.
Ekmek, makarna, erişte gibi gıda maddelerine farklı oranlarda karıştırılarak kullanılabilen kavuzsuz arpaların, kahvaltılık tahıl karışımlar, çorba, lapa, çay, kahve gibi gündelik tüketim alanları artıyor.
Siyez buğdayı önem kazandı
Kars ve Doğu Anadolu'da Kavılca, İç Anadolu'da Gacer ismiyle bilinen siyez buğdayı ise Türkiye'nin her bölgesinde yetiştirilebiliyor.
Genellikle kıraç, toprak derinliği az olan alanlarda daha iyi performans gösteren ve Kars başta olmak üzere Doğu Anadolu ve İç Anadolu'da yaygın yetiştirilen buğdayın, son yıllarda "sağlıklı gıda" olarak nitelendirilmesi ve Bakanlığın başlattığı Ata Tohumu Projesi ile önemi arttı.
Kaynak:
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz? Google News’te KONHABER'e abone olun.
