İsteği dışında işsiz kalan sigortalıların uğradıkları gelir kaybını telafi etmeleri için 1999 yılında yasalaşan İşsizlik Sigortası Fonu, ilk işsizlik sigortası ödemesinin yapıldığı Haziran 2002'den itibaren işsizlerin güvencesi olmaya devam ediyor.
2023 yılını 197 milyar lirayla kapatan fon, sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan yüzde 2 işveren, yüzde 1 sigortalı kesintileri ve yüzde 1 devlet payı geliriyle büyümesini sürdürüyor.
359 milyar liralık büyüklüğe ulaştı
Geçen yıl gelirlerinin 162 milyar lirası işçi ve işveren primi, 54 milyar lirası devlet katkısı, 95 milyar lirası faiz geliri ve 24 milyar lirası diğer kalemlerden oluşan fon, 2024'te yaklaşık yüzde 82 artışla 359 milyar liralık büyüklüğe ulaştı.
Fondan 2024'te işsizlere toplam 45 milyar 730 milyon lira, teşvik ve desteklere ise 71 milyar lira ödeme yapıldı.
2002'den 31 Aralık 2024'e kadar pasif ödemeler (işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, yarım çalışma ödeneği, ücret garanti fonu ödemesi ile nakdi ücret desteği) için başvuranlardan 18 milyon 943 bin kişi ödenek almaya hak kazandı.
Yeni asgari ücretle birlikte işsizlik ödeneği de artacak
İşsizlik ödeneği hesaplamasında sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor. Ödenek miktarı işten ayrılmadan önceki son 4 aylık kazancın yüzde 40'ı olarak hesaplanıyor ancak hesaplanan tutar asgari ücretin yüzde 80'ini aşamıyor. Bu rakamdan, binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılıyor.
2025'te geçerli olan asgari ücretin brüt 26 bin 5 lira 50 kuruş, net 22 bin 104 lira 67 kuruş olarak belirlenmesiyle işsizlik ödeneği rakamı da değişecek.
2025'te 4 ay çalışıp işsiz kalan bir kişi için en düşük işsizlik ödeneği miktarı yeni asgari ücretle 10 bin 323 liraya yükselecek. Ancak, 2024'te işsizlik ödeneği almaya başlayanların, işten ayrılmadan önceki son dört aylık kazanç tutarında herhangi bir değişiklik olmayacağı için aldıkları işsizlik ödeneği miktarı değişmeyecek. Bunun tek istisnası, üst sınırdan işsizlik ödeneği alan kişilerin ödemeleri olacak.
Asgari ücret artışıyla işsizlik ödeneği için belirlenen üst sınır da yükselecek. Dolayısıyla üst sınırdan ödeme alanların ödeme miktarı, yeni asgari ücrete göre belirlenen üst sınırı aşmayacak şekilde revize edilecek. Geçen yıl en yüksek 15 bin 880 lira uygulanan işsizlik ödeneği yeni asgari ücretle 20 bin 646 liraya çıktı.
Sigortalılık süresine göre ödeme yapılıyor
İşsiz kalanların, işsizlik ödeneğinden yararlanabilmesi için belirli şartları sağlaması gerekiyor. Kişi, kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması, hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemesi ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içerisinde İŞKUR'a şahsen veya elektronik ortamda başvurması halinde bu ödenekten yararlanabiliyor.
Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda 600 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş sigortalı işsizlere 180 gün, 900 gün sigortalı çalışıp bu primi ödemiş sigortalı işsizlere 240 gün, 1080 gün sigortalı çalışıp prim ödemiş sigortalı işsizlere 300 gün işsizlik ödeneği veriliyor.
Kaynak: Haber Merkezi
