Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından öne çıkan başlıklar:
Bugün 2024 senesinin dış ticaret verilerini değerlendirmek üzere bir araya gelmiş bulunuyoruz. Konuşmamın hemen başında buradaki siz misafirlerimizle birlikte tüm iş dünyamızın, milletimizin, dost ve kardeş halkların tamamının yeni miladi yılını tebrik ediyorum. Yine bu vesileyle 1 Ocak tarihi itibariyle müşerref olduğumuz mübarek üç aylarınızı da canı gönülden tebrik ediyor, Rabbim bizleri Ramazan-ı Şerife de sağlık ve afiyetle kavuştursun diyorum.
Gazze ve Lübnan başta olmak üzere yakın çevremizde savaşların, katliamların ve çatışmaların eksik olmadığı zorlu bir yılı geride bıraktık. Tüm dünyanın gözleri önünde 15 aydır devam eden ve 50 bin masumun hayatına mal olan Gazze mezalimi içimizde büyük bir yara olarak 2024 senesi boyunca da kanamaya devam etti.
2024’ün son haftalarında Suriye’ye doğan özgürlük ve adalet güneşinin 2025 senesinde savaş uçaklarının kararttığı Gazze semalarında da sökün etmesini yürekten temenni ediyoruz. Suriye’de 13 yıl boyunca olduğu gibi 7 Ekim 2023’ten beri maruz kaldıkları zulüm karşısında Filistinli kardeşlerimizi de yalnız bırakmadık. Çeşitli kanallardan gönderdiğimiz 100 bin tonluk insani yardımla Gazzeli mazlumların yükünü bir nebze olsun hafifletmeye çalıştık.
Filistin Devleti’nin daha fazla ülke tarafından tanınması için diplomatik alanda yürütülen tüm çabalara hem destek verdik hem de öncülük ettik. İsrail’le ticari işlemleri tamamen durduran tek ülke yine Türkiye olmuştur. Ayrıca Filistin Serbest Ticaret Anlaşmasını genişletme müzakerelerimizi tamamlayarak hem Filistin halkının aldığımız karardan zarar görmemesini temin ettik hem de kendilerine ilave katkılarda bulunduk.
Kış mevsiminin bastırmasıyla birlikte insani felaketin ağırlaştığı Gazze'de tek bir masumun daha hayattan kopartılmasına tahammülümüz yok. Bu anlayışla katliamların bir an önce durması ve kalıcı barışa giden yolun önünün açılması için yoğun gayret sarf ediyoruz. İnşallah önümüzdeki dönemde çok yönlü yürüttüğümüz bu çabalarımızın müspet sonuçlarını görmeyi ümit ediyoruz. Filistin halkıyla dayanışma adına hükümetimizin aldığı bu karara destek veren iş dünyamızın tüm temsilcilerine bir kez daha şahsım, milletim adına teşekkür ediyorum. İçerden ve dışarıdan gelen eleştirilere rağmen Suriye'de haklı çıkan nasıl biz olduysak, Gazze krizinde de tarih haklılığımızı teyit edecek. Türkiye'nin adaletten, barıştan ve merhametten yana olan tavrının isabetli olduğunu görecektir.
Her yıl bir önceki yılın dış ticaret rakamlarını değerlendirmek iktidarımızın adeta bir geleneği haline geldi. Karnemizi önümüze koyduğumuz, başarılarımızın ve eksiklerimizin muhasebesini yaptığımız bu toplantılarımıza büyük önem veriyoruz. Bunu aynı zamanda halka hesap verme prensibimizin asliye bir unsuru olarak görüyoruz. Bu gelenek inşallah bundan sonra da devam edecek.
Her yıl artan dış ticaret rakamlarımızın bir tarafında hükümetimiz varsa elbette diğer tarafında özel sektörümüz bulunuyor. Öncelikle fedakarca çalışarak Türk ürünlerini dünyanın dört bir yanına ulaştıran ihracatçılarımızı ve iş dünyamızın elçilerini tebrik ediyorum. Birazdan 2024 yılında Türkiye'nin dış ticaret alanında yakaladığı ivmeyi tüm yönleriyle inceleyeceğiz. Dış ticaret rakamlarının objektif değerlendirmesini yaparken şu noktanın gözden ırak tutulmaması gerektiği kanaatindeyim. Türkiye olarak özellikle bölgesel gelişmeler bağlamında belirsizliklerle dolu, son derece sancılı ve sarsıntılı bir yıl geçirdik. Karadeniz'den komşularımız olan Rusya, Ukrayna arasındaki savaş kimi zaman çok tehlikeli boyutlara vararak 2024 yılında da devam etti.
Koronavirüs sürecinde geçici denilerek devreye alınan korumacı tedbirler maalesef geçen yılda küresel ticareti olumsuz etkilemeyi sürdürdü. Tüketim, üretim ve enflasyon gibi temel ekonomik göstergelerde salgınla beraber başlayan bozulmanın üstesinden henüz gelinemedi. Jeopolitik gerilimler, siyasi çalkantılar ve henüz tam istenilen seviyelere gelinemeyen enflasyonla mücadele dünyada geçen yıla damgasını vurdu. 2025 senesinde bizleri nispeten daha iyi bir yıl bekliyor. Ancak 2025 yılında küresel iktisadi faaliyetin toparlanmakla birlikte salgın öncesi ortalamalarının altında seyredeceği anlaşılıyor.
OECD tahminlerine göre dünya ekonomisinin 2024 yılını 3,2’lik büyüme ile kapatacağı, 2025 yılında ise 3,3’lük bir büyüme oranına ulaşacağı öngörülüyor. Amerikan ekonomisinin sırasıyla 2,8 ve 2,2 oranında, Avro bölgesinin ise 0,8 ve 1,2 oranında büyümesi bekleniyor. En büyük ticaret ortağımız olan Almanya’daki olumsuz görünüm bizim açımızdan Avro bölgesi için önemli bir risk unsuru teşkil etmektedir. Ama kendimize yeni pazarlar, yeni ticaret ortakları bularak inşallah bu riski de minimize etmeye çalışacağız.
Genel tabloya baktığımızda şunu net bir şekilde görebiliyoruz. Küresel mal ve hizmet ticareti 2025 için olumlu sinyaller vermesine karşın çözüme kavuşturulamayan sıcak çatışmalar ve jeopolitik gerilimler sebebiyle daha tedbirli, temkinli hareket etmemizi elzem kılmaktadır.
Küresel ekonomide ve bölgemizde yaşanan bütün bu zorluklara rağmen Türkiye hedeflerine doğru emin adımlarla ilerlemektedir. Yatırım, istihdam, üretim ve ihracat odaklı büyüme stratejimizle yeni başarı hikayeleri yazmaya devam ediyoruz. 2024 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 2,1 oranında büyüme kaydeden ekonomimiz tam 17 çeyrektir kesintisiz büyüyor. Böylece yılın ilk 9 ayında yüzde 3,2 oranında büyüme oranına ulaştık.
2023 yılında 1 trilyon 130 milyar dolar olan ekonomimiz, 2024 yılının 3. çeyreğinde yıllıklandırılmış olarak 1 trilyon 260 milyar doları buldu. 2023 yılında 13 bin 243 dolar olan kişi başına gelirimizin 2024 yılında 15 bin doları aşmasını, 2025 yılında ise 17 bin dolar seviyesinin üzerine çıkmasını bekliyoruz. Nereden, nereye...
2025 yılı için net ihracat ve sabit sermaye yatırımlarının da desteğiyle yüzde 4 büyüme oranına ulaşmayı hedefliyoruz. Üretimin güçlü etkilerinin son açıklanan istihdam verilerine de yansıdığını memnuniyetle ifade etmek isterim. İstihdam son 1 yılda 1 milyon 31 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin sayısı 2024 yılı Ekim ayında 32 milyon 970 bin kişiye ulaşarak tarihin en yüksek seviyesini gördü. Ocak-Ekim 2024 döneminde işsizlik oranımız ortalama yüzde 8,8 oranıyla son 23 yılın en düşük düzeyine inmiştir. Erkeklerde yüzde 6,6 ile yine işsizlikte tarihimizin en iyi oranını yakaladık.
2023 yılı Haziran ayında başlayan ve enflasyonla mücadelede sağlam bir zemin oluşturmayı amaçlayan geçiş süreci, 2024 yılı Haziran ayı itibariyle sona ermiş ve 2. aşama olan dezenflasyon süreci başlamıştır. Bu sabah TÜİK tarafından açıklanan 2024 yılına ait enflasyon verileri uyguladığımız politikaların doğruluğunu teyit etmiştir. Enflasyon aralıkta aylık bazda yüzde 1,03 olurken yıllık bazda yüzde 44,38’e gerilemiştir.
Yıllık enflasyon 2023 sonuna göre 20 puan, 2024 Mayıs ayındaki zirve seviyesine göre 31 puan düşmüştür. 2025 yılında da enflasyon oranımız orta vadeli programda ve enflasyon raporunda ilan edilen seviyelerle uyumlu şekilde gerçekleşecektir. Bu umut verici gelişmelerin arkası inşallah gelecek. Çünkü görüyoruz ki piyasalar hükümetimize güveniyor, politikalarımıza güveniyor, ekonomi programımıza güveniyor ve tüm bunlarla birlikte Türk ekonomisinin güçlü potansiyeline güveniyor.
Bu konuda tabii sizin desteğiniz de çok kıymetli. Gerek ihracatımızı hedeflerimizle uyumlu bir şekilde artırmaya, gerekse enflasyonu tekrar tek haneli rakamlara düşürmeye katkıda bulunmak için iş dünyamızın tüm paydaşlarından samimi destek bekliyoruz.
İhracatçılar olarak sizler 22 yıllık mücadelemizin en büyük şahitleri ve aynı zamanda omuz omuza yürüdüğümüz yol arkadaşlarımızsınız. Son 22 yılda el ele gönül gönüle verdik ve ülkemizi gerçekten çok farklı bir seviyeye beraberce taşıdık. İhracatçılarımız ve iş insanlarımızla birlikte yüzlerce seyahate çıktık. Dünyayı adeta karış karış dolaştık. Gittiğimiz her yerde Türkiye’nin potansiyelini, gücünü ve imkanlarını devlet adamlarına ve iş dünyasının temsilcilerine birlikte anlattık. Büyük küçük ayrımı yapmadan ihracatçılarımızın meseleleriyle ilgilendik. Gümrük işlemlerinden vize sorunlarına, alacak tahsilatından serbest ticaret anlaşmalarına kadar her alanda çözümler ürettik. Zorluklarla karşılaşsak da hep yeni yollar, yöntemler ve pazarlar bulduk.
Afrika ve Latin Amerika açılım politikalarımız sayesinde Türk iş dünyası bu coğrafyalarda da engelleri aşarak güçlü bir varlık göstermeye başladı. Bugün hamdolsun dünyanın her köşesinde ihracattayız. İhracat Türk ekonomisinin amiral gemisi vasfını halen koruyor. Nitekim 2024 yılının ihracat rakamlarına baktığımızda bunu net bir şekilde görebiliyoruz. Şimdi sizlerle geçen yıla ait dış ticaret verilerimizi paylaşmak istiyorum.
Dostlar öncelikle 2024 yılı aralık ayında ihracatımız yüzde 2,2 artışla 23 buçuk milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Böylece aralık rekorunu kırdık. İthalatımız ise yüzde 11.,1’lik artışla 32,3 milyar dolar oldu. Yılın tamamında ihracat rakamlarında Cumhuriyet tarihinin rekoruna imza attık. Biraz evvel ifade ettiğim olumsuzluklara rağmen 2024 yılı mal ihracatımız 2023 yılına göre yüzde 2,5 oranında 262 milyar dolara çıktı. Ayrıca son 19 ayın 12’sinde o ayın ihracat rekorunu kırdık.
2024 yılı Ocak-Aralık döneminde 31 ilimiz 1 milyar doların üzerinde ihracat yaparken 54 ilimizde ihracatını artırmıştır. En fazla ihracat yapan 5 ilimiz sırasıyla 56,8 milyar dolar ile İstanbul, 32 milyar dolar ile Kocaeli, 23,8 milyar dolar ile İzmir, 18,2 milyar dolar ile Bursa ve 13,2 milyar dolar ile Tekirdağ’dır.
2024 yılı genelinde ithalatımız yüzde 4,9 düşüşle 344.1 milyar dolara inmiştir. 2024 senesinde dış ticaret dengemizde olumlu kazanımlar elde ettik. 2023'te 106,3 milyar dolar olan dış ticaret açığını 2024 yılında 82,2 milyar dolara kadar indirdik. Yani 2024’te dış ticaret açığını tam 24 milyar dolar düşürdük. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise 5,5 puan artışla yüzde 76,1'e yükseldi. Bu oran göreve geldiğimiz 2002 yılında sadece yüzde 50 civarındaydı.
2024 yılında ihracatımızda kıymet bazında artışta öne çıkan ilk üç ülke ise yüzde 22,2 artışla Birleşik Krallık, yüzde 9,9 artışla Amerika Birleşik Devletleri ve yüzde 52'lik artışla Suudi Arabistan olmuştur. 2024 yılında Avrupa Birliği’ne ihracatımız yüzde 4,2 artışla 108,7 milyar dolara ulaşmıştır. Avrupa Birliği’nin son 12 ayda ithalatının yüzde 7,5 gerilediği bir ortamda ülkemizin bu pazara ihracatının artması çok mühimdir.
Ayrıca İslam İşbirliği Teşkilatı üyelerine ihracatımız yüzde 6,1 artarak 70,1 milyar dolara, Türk Devletleri Teşkilatı ülkelerine yüzde 12,9 artışla 11,1 milyar dolara yükselmiştir. İhracatımızın değer bazında en çok arttığı ilk 3 fasılaya şöyle bir baktığımızda motorlu kara taşıtlarında yüzde 5,3 artışla 32,5 milyar doları, demir ve çelikte yüzde 15,1 artışla 10,2 milyar doları, elektrikli makine ve cihazlarda yüzde 6,4 artışla 16,4 milyar doları yakaladığımızı görüyoruz.
Kaynak: AA
