Çeşitli nedenler doğrultusunda gözler arasındaki paralellik zaman içerisinde kaybolabilir. Bir nesneye odaklanırken gözlerden biri hizalanabilir, bir diğeri farklı bir yöne doğru kayabilir. Bazı kişilerde bu durum her iki gözde de görülebilir. Gözler arasındaki açı değişiklikleri şaşılık olarak adlandırılır.
Şaşılık yaşamın her döneminde açığa çıkabilir. Genellikle çocukluk döneminde karşılaşılan göz kaymasına bu dönemde müdahale edilmemesi halinde göz kayması ilerleyebilir ve kayma yetişkinlik dönemindeki göz sağlığını da etkileyebilir. Yaşanılan sağlık problemleri göz veya göz çevresinde gelişen bir travma veya göz sinir felçleri daha öncesinde şaşılık gelişimi göstermeyen insanlarda da göz kayması görülmesine neden olabilir.
Şaşılık her yaşta ciddiye alınması gereken bir sağlık problemi olup gerekli durumlarda tedavi edilmesi gerekir. Gözlük, kapama, egzersiz veya botoks gibi tedaviler tedavi sürecinin ilk basamağını oluştururken bunların yetersiz kalması veya akut müdahale edilmesi gereken durumlarda şaşılık ameliyatı uygulanır.
Şaşılık ameliyatı ameliyathane ortamında gerçekleştirilen ve göz hastalıkları uzmanı tarafından uygulanan bir ameliyattır. Ameliyat sırasında göz hareketlerini sağlayan 6 kas üzerinde çeşitli müdahaleler gerçekleştirilir. Bazı durumlarda buradaki diğer dokulara da müdahale edilebilir. Doktor tarafından yapılan ön muayene sırasında göz kaslarının hangisinin güçlü hangisinin zayıf olduğu belirlenir. Ameliyatta zayıf göz kaslarının güçlendirilmesi güçlülerin ise zayıflatılmasına yönelik adımlar atılabilir. Bir ameliyatta birden fazla kasa müdahale gerçekleştirilebilirken şaşılığın ileri derecede olduğu durumlarda ameliyat 2 aşamaya ayrılabilir. İlerlemiş veya komplike olmayan vakalarda ise tek bir ameliyatla bile kalıcı ve etkili sonuçlar elde edilebilir.
Ameliyattan birkaç saat sonrasında hastada herhangi bir sağlık problemi ile karşılaşılmaması halinde hasta dinlenmek suretiyle taburcu edilir. Ameliyattan sonraki ilk gün göz kapalı olup ertesi gün doktor tarafından yapılan muayene sırasında göz açılır. Göz çevresi uygun ürünler ile doktor tarafından temizlenir. Bu adımdan sonra sadece göz hijyenine dikkat edilmesi yeterlidir. Hastanın herhangi bir pansuman ihtiyacı yoktur.
Şaşılık ameliyatı genel ya da lokal anestezi etkisi altında yapıldığından hasta ameliyat sırasında herhangi bir ağrı veya acı hissetmez. Ameliyat sırasında gözün göz yuvasından çıkarılması gibi bir işlem yapılmamaktadır. İlk basamak olarak göz üzerinde bulunan konjonktiva isimli zar yapısı özenli bir şekilde açılır. Ardından göz kaslarına ulaşım sağlanarak buradaki kasların kısaltılması veya uzatılması gibi işlemler yapılır. Bazı durumlarda kas tamamıyla devre dışı bırakılabilir. Gerekli müdahalelerin yapılması ardından konjonktiva zar yeniden kapatılır. Bu işlemler sırasında göz veya göz çevresinde herhangi bir kesi açılmaz. Ameliyatın zorluğuna göre ameliyat süresi bir buçuk saate uzayabilir.
Her cerrahi operasyonun kendi içerisinde bazı riskleri bulunur. Operasyonun kapsamına göre risk sayısı ve gelişebilecek komplikasyonların ciddiyeti farklılık gösterir. Şaşılık ameliyatı alanında uzman bir doktor tarafından uygulanması halinde kolay bir sürece sahip komplikasyon riski düşük bir ameliyattır. Özellikle ameliyat sonrasında doktorun önerileri dahilinde göz ve göz çevresi hijyenine dikkat edilmesi ve gözün çevresel olumsuz etkilerden korunması iyileşme sürecinin kolay bir şekilde atlatılmasını destekler.
Ameliyat sonrasında işlem gören gözde kızarıklık ve batma gibi şikayetler gelişebilir. Bu durum kısa süre içerisinde kendiliğinden geçer ve bu süreç doktor tarafından verilen özel damlalar ile kolay bir şekilde atlatılabilir.
Yetişkinlik döneminde şaşılık ameliyatının çocukluk dönemindeki tedaviye göre riski daha fazladır. Ameliyat sonrasında gözün yeni pozisyonuyla beyin uyumlanmakta zorluk yaşayabilir ve bu durum çift görmeyle sonuçlanabilir. Bu nedenle yetişkinlik döneminde yapılan cerrahi müdahaleler en son çare olarak düşünülebilir. Ameliyat öncesinde hastanın detaylı bir şekilde değerlendirilmesi ve ihtiyaç duyulan müdahalelerin tespit edilmesi başarılı bir ameliyat süreci için oldukça önemlidir.