Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğünün kuraklık ve iklim değişikliğine bağlı yer altı sularındaki kayıpları önlemek için 2019'da başlattığı "Yer Altı Barajları ve Yer Altı Suyu Suni Besleme Projeleri" kapsamında 95 yer altı barajının yapımı tamamlandı.
DSİ Genel Müdürlüğü, özellikle küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle sıklığı, etki alanı ve şiddeti artan kuraklığın zararlarını asgariye indirmek için çalışmalar yürütüyor. Bu kapsamda su arzını artırmak adına önemli alternatifler arasında bulunan "Yer Altı Barajları ve Yer Altı Suyu Suni Besleme Projeleri" 22 Temmuz 2019'da başlatıldı.
Proje kapsamında bugüne kadar 95 yer altı barajının yapımı tamamlanırken, bu tesisler sayesinde 31 bin dekar tarım arazisi sulandı, 20 milyon 76 bin metreküp içme suyu temin edildi.
İnşa aşamasında 40, ihale aşamasında 11, planlama aşamasında ise 100 yer altı barajı bulunuyor. Planlama aşamasındaki tesislerin jeolojik ve jeoteknik incelemeleri sürüyor.
DSİ Genel Müdürlüğü, 2023 sonuna kadar faaliyetteki yer altı barajı sayısını 150'ye çıkarmayı hedefliyor. Bu tesislerin işletmeye alınmasıyla yaklaşık 50 milyon metreküp su depolanacak. Bunun tamamının içme suyuna tahsis edilmesi halinde 750 bin kişinin ihtiyacı karşılanabilecek. Tamamının sulamaya tahsisi halinde ise 80 bin dekar tarım arazisi sulanabilecek.
"Köylerdeki içme suyu sorununu çözme hedefimiz var"
DSİ 11. Bölge Müdürlüğü Edirne Bölge Müdür Yardımcısı Cahit Aşkan, AA muhabirine, proje kapsamında son olarak haziranda hizmete alınan Tekirdağ Uzunhacı yer altı barajıyla ilgili bilgi verdi.
Aşkan, "İçme suyu takviyesi yapacağımız için, burada su kalitesi çok daha temiz olduğundan projemizi Ergene Çayı etrafında gerçekleştirdik. Su kalitemiz çok iyi. Bu bölgeye 2 yer altı barajı yaptık ama araştırmalarımız devam ediyor, birkaç tane daha planlama çalışmalarımız bulunuyor. Köylerdeki içme suyu sorununu çözme hedefimiz var." ifadelerini kullandı.
Uzunhacı yer altı barajının etüt aşamasının geçen yıl başladığını belirten Aşkan, "Daha sonra 2022'de projesini yaparak tamamladık. Şu anda çalışmaya başlamış durumda. Yer altı su kaynaklarına Ergene Çayı üzerinden bir boruyla 100 metre derine takviye yapıyoruz. Bu projeyle yılda 287 bin metreküp içme suyu amaçlı suyu takviye etmekteyiz." diye konuştu.
Aşkan, Uzunhacı yer altı barajını, tarım alanlarında faydalanmaktan ziyade içme suyu sağlamak amacıyla hayata geçirdiklerini vurgulayarak, yer altı suyunu yaz ve kış dönemlerinde sürekli takviye edip köylerin içme suyu ihtiyaçlarını karşılamaya çalıştıklarını aktardı.
Yer altı barajları
İklim değişikliğinin olumsuz etkilerine maruz kalan yer altı suları, su kaynaklarının bankası olarak tanımlanıyor ve yer altı su kaynaklarının beslenmesi, su yönetimi açısından önemli görülüyor. Bu nedenle yer altı barajlarının önemi her geçen gün artıyor.
Yer altı barajları, akifer adı verilen suyu tutabiliyor ve tutulan su istenildiğinde yüzeye çekilebiliyor. Barajın inşa edildiği bölgenin tabanına kadar bir perde veya kil dolgu yapılıyor ve bunun gerisinde, su depolanıp ihtiyaç anında kullanım sağlanıyor. Yer altı barajlarıyla, kıyı bölgelerde, yer altından denize suyun boşa akıp gitmesi ya da tatlı suyun tuzlu suyla karışması ve yüzey sularının buharlaşması önleniyor. Ayrıca yer altına inşa edildiği için kamulaştırma maliyetleri düşüyor.
Öte yandan, inşası tamamlanarak faaliyete geçen barajların illere göre dağılımı şöyle:
| İLLER |
YER ALTI BARAJI SAYISI |
| Afyonkarahisar |
2 |
| Amasya |
3 |
| Antalya |
1 |
| Artvin |
1 |
| Aydın |
13 |
| Balıkesir |
1 |
| Bartın |
1 |
| Burdur |
1 |
| Bursa |
4 |
| Çankırı |
3 |
| Çorum |
1 |
| Denizli |
3 |
| Diyarbakır |
2 |
| Elazığ |
3 |
| Eskişehir |
4 |
| Hatay |
2 |
| Isparta |
3 |
| İzmir |
4 |
| Karabük |
1 |
| Karaman |
1 |
| Kastamonu |
2 |
| Kayseri |
7 |
| Konya |
6 |
| Kütahya |
1 |
| Malatya |
1 |
| Manisa |
8 |
| Nevşehir |
4 |
| Niğde |
1 |
| Ordu |
5 |
| Sivas |
2 |
| Şırnak |
1 |
| Tekirdağ |
2 |
| Uşak |
1 |
| Toplam |
95 |