Ulusal Hububat Konseyi’nin (UHK) Türkiye buğday rekoltesi ikinci tahmini açıklandı. Konsey’in 10 Mayıs 2023 tarihli yayımlanan 2022-23 (1 Ekim 2022-30 Nisan 2023) Buğday Üretim Rekolte Tahmini ve Değerlendirme Raporu’na göre Türkiye buğday rekoltesi 20,75 milyon ton olarak tahmin edildi.
Rapora göre bu üretim sezonunda 7,3 milyon hektar buğday ekilişi öngörülüyor. Buğday ekim alanlarındaki değişim, yağış miktar ve dağılımları ile verim üzerine etken lokal faktörler birlikte değerlendirildiğinde buğday rekoltesinin uzun yıllar ortalamasına göre; Akdeniz Bölgesinde aynı düzeyde kalacağı, Ege Bölgesinde yüzde 2 ve Marmara Bölgelesinde yüzde 5 oranlarında azalacağı, İç Anadolu Bölgesinde yüzde 5, Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgelerinde yüzde 7’şer, Karadeniz Bölgesinde yüzde 15 artacağı belirtiliyor.
Türkiye genelinde bölgelere göre değişkenlik göstermekle birlikte, buğday rekoltesi üzerine İç Anadolu ve Geçit Bölgelerinde mayıs ayı yağışlarının, Doğu Anadolu’da ilaveten haziran yağışlarının etkili olacağını belirten Ulusal Hububat Konseyi Başkanı Özkan Taşpınar, şu anki gözlemlere göre rekoltenin, uzun yıllar ortalamasının yüzde 3,75 üstünde 20,750 milyon ton olarak gerçekleşebileceği söyledi.
Türkiye’nin 1 Ekim 2022-30 Nisan 2023 7 aylık gelişme döneminde 374 mm yağış aldığını ve bu oranın uzun yıllar ortalamasının yüzde 13 altında olduğunu söyleye Taşpınar; “Kış mevsiminde yağış eksikliği ülke genelinde daha belirgin olarak hissedilmiş, son 63 yılın en düşük yağış alan ikinci kış mevsimi olmuştur. Mart ayında 96 mm yağış kaydedilmiş, uzun yıllar ortalamasının yüzde 56 üzerinde olmuştur. mart ayı bu yağış ile son 27 yılın en yağışlı mart ayı olarak kayda geçmiştir. Yağış artışı nisan ayında da devam etmiş, tüm bölgeler uzun yıllar ortalamasının üzerinde yağış almıştır. Mayıs ayında da yağışlı süreç devam eğilimindedir. Bahar aylarının ülke genelinde yağışlı geçiyor olması rekolte beklentisine olumlu yansımaktadır. Ülke genelinde bölgelere göre değişkenlik göstermekle birlikte, buğday rekoltesi üzerine İç Anadolu ve Geçit Bölgelerinde mayıs ayı yağışlarının Doğu Anadolu’da ilaveten haziran yağışlarının etkisi olacaktır.” dedi.
Rekolte 20,75 Milyon Ton
Buğday ekim alanların arttığına dikkat çeken Taşpınar; “Geçen sezon girdi maliyetlerindeki artış dikkate alınarak verilen taban fiyat, fark ödemesi ve artırılan tarımsal destekler üretici memnuniyetine yansımış ve kışlık ve yazlık buğday ekimlerinde artış olarak kendini göstermiştir. 2022-23 üretim yılında 7,3 milyon hektar buğday ekilişinin olduğu öngörülmektedir. Ekim alanlarındaki değişim, yağış miktar ve dağılımları ile verim üzerine etken lokal faktörler birlikte değerlendirildiğinde buğday rekoltesinin uzun yıllar ortalamasına göre; Akdeniz Bölgesinde aynı düzeyde kalacağı, Ege Bölgesinde yüzde 2 ve Marmara Bölgelerinde yüzde 5 oranlarında azalacağı, İç Anadolu Bölgesinde yüzde 5, Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgelerinde yüzde 7’şer, Karadeniz Bölgesinde yüzde 15 artacağını öngörmekteyiz. 11 ili derinden etkileyen asrın felaketi depremden kırsal da fazlaca etkilenmesi buğdayda bakım işlerinde aksama riski oluşturmuş, ancak her koşulda üretime devam iradesi gösteren çiftçilerin gayreti, devletin milletle kaynaşması sonucu bu risk en aza indirilmiştir. Bölgesel bu değerlendirmeler ışığında bu üretim yılındaki rekoltenin, 20 milyon ton olan uzun yıllar ortalamasına göre %3,75 artarak 20,750 milyon ton olarak gerçekleşebileceği değerlendirilmiştir.” dedi.
Gerçekçi Müdahale Alım Fiyatı Bekleniyor
Buğday hasadına yaklaşılan bugünlerde, gümrük vergisi sıfır olarak ithal edilebilen buğdayın 30 Nisan 2023 tarihinden itibaren ithalatta gümrük vergisinin yüzde 130’a çıkarılmasının üretimde sürdürülebilirlik, üreticinin korunmasına katkı sağlanması açısından olumlu bir gelişme olduğunu belirten Taşpınar, “Geçen üretim yılında uygulandığı üzere, bu üretim yılında da TMO’nun hasat öncesi dünya fiyatları ile uyumlu, ancak girdi maliyetlerindeki artışı dikkate alan gerçekçi bir müdahale alım fiyatı belirlemesini bir gereklilik olarak görmekteyiz. Ayrıca, fark ödemesi uygulamasına devam edilmesini ve tarımsal desteklerin sürdürülebilirlik dikkate alarak güncellenmesini beklemekteyiz. TMO tarafından iki üretim sezonundan bu yana “un regülasyonu” adı altında önemli bir program hayata geçirilmiş olup, uygulama ekmek fiyatının belirli bir düzeyde tutulmasını teminen buğday müdahale fiyatı üzerindeki baskıyı hafifleten, sosyal bir program olarak toplumsal kabul görmüştür. Buğday ekim alanlarındaki yükseliş eğiliminin devamının “un regülasyonu” programının devamı ile sıkı bir ilişki olduğundan hareketle, programın devamı yönünde gösterilecek irade hayati önemdedir.”dedi.