Bakan Bolat'ın açıklamalarından öne çıkan başlıklar: Dünya ekonomisinde biraz şöyle büyüme ve ekonomideki gelişme işaretleri artmaya başlasa ihracatta çok daha iyi rakamlara da ulaşacağımızdan eminiz.
Bu, ülkemizin 2003 yılından bu yana kaydettiği gelişme, büyüme oranları ki yıllık ortalama yüzde 5,4'tü ve geçen yılı yüzde 4,5'la kapadık. Bu 4.5 Avrupa Birliği içinde de birinci sırada, G-20 içinde de ikinci sırada olmamızı sağlamıştı ve hamdolsun Türkiye'miz artık 1 trilyon dolardan fazla milli geliri olan ülkeler ligine yükseldi. Geçen yılı 1 trilyon 118 milyar dolar milli gelirle kapadık, kişi başına milli gelirimiz 13 bin 110 dolara yükseldi ve 14 bin-15 bin dolarlara ulaşmak hayal değil, inşallah birkaç yıl içinde onu da başaracağız.
Bu yılda ilk çeyrek büyümesinden sonra, 1 trilyon 158 milyar dolarlık milli gelire yükseldik. Küresel mal ihracatından aldığımız pay yüzde 1,08'e ulaştı. Bu rakam bundan 21 yıl önce yüzde 0,49'du. Küresel hizmet ihracatından aldığımız payda 21 yıl önce yüzde 0,89 iken, geçen yıl yüzde 1,29'a ulaştık. Dikkat ederseniz, çizgi daima yukarıya, yükselişe doğru devam ediyor.
Şimdi tabii, ihracatta temmuz ayı rakamını söyleyecek olduğumuzda, iftiharla ifade etmek istiyorum ki tarihin en yüksek temmuz ayı ihracat rekorunu kırdık! yüzde 13,8'lik bir aylık artış sağladık geçen yılın temmuzuna kıyasla. Geçen yıl 19 milyar 800 milyon dolardı. Böylece bir ayda 2,7 milyar dolar artış sağladık. Yüzde 13,8'e denk gelmektedir. İhracatçılarımıza yürekten teşekkür ediyoruz, tebriklerimizi sunuyoruz.
Yine çok önemli bir rekor haberi daha yıllıklandırılmış, yani son 12 ayın ihracat toplamı nedir? 261,5 milyar dolar… En son aralık ayında 255,4 milyar dolarla Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırmıştık. Mayıs ayında 260,1 milyar dolara ulaşmıştık. Geçen ay dokuz günlük uzun bayram tatili ve takvim etkisi nedeniyle ihracatımızda ve ithalatımızda az da olsa gerileme oldu, normaldi. Ama temmuz ayında o farkı kapattık ve artıya geçtik. Tam 261,5 milyar dolara ulaştık. Bu şu demek, son bir yılda toplam mal ihracatımız yüzde 3,4 oranında artmıştır. Son bir yılda 8,7 milyar dolar bir net artış sağlanmıştır. Hedefimiz neydi? OVP yıl sonu 267 milyar dolar mal ihracatı, 110 milyar dolar hizmet ihracatı. Hedefimiz doğrultusunda ilerliyoruz. Kaldı beş ay, ağustostan aralığa.
Hesaplarımıza göre, inşallah, yani uluslararası konjonktürde yeni gerilimler, bir savaş durumu ya da başka bir coğrafyada Türkiye için önemli pazar imkanlarının olduğu yerlerde bir aksilikler olmazsa, kumbara gibi biriktire, biriktire inşallah 267 milyar dolar hedefimize sadığız. Aralık ayında bu tabloyu göreceğiz.
Şöyle bir hesap yaptık, bakan yardımcılarımla her ay aşağı yukarı 750 milyon dolar, 1 milyar dolar arasında geçen yılın rakamlarının üzerine ekleyebilirsek bu hedefi de gerçekleştirmek inşallah zor olmayacak. Kolay değil, ihracatçılarımızla birlikte bu mücadeleyi sergileyeceğiz. Avrupa Birliği'nde ve ABD'de, İngiltere'de faiz indirimlerinin eylül ayından itibaren hızlanması bekleniyor sonbaharda ve onlardaki canlanma süreciyle beraber bizim içinde ihracat pazar imkanları artacaktır.
Evet, bu iki rekor haberinden sonra, şimdi detaylara geçeceğim. Yine çok müjdeli güzel bir haber, ithalatta azalma trendi devam ediyor. Burada da temmuz ayı ithalatımızda yüzde 7,9 yani yüzde 8'lik bir gerilemeyi başardık. Burada, ülke için gerekli olan, zorunlu olan, lazım olan ithalat zaten yapılıyor. Biz burada özellikle, Türkiye'yi adeta pazar gibi görüp, Türkiye'nin sanayilerini zor duruma sokabilecek ve yasa dışı yollarla yapılmak istenen ithalata karşı ciddi bir mücadele veriyoruz ve bu çabalarımızın sonunda da hamdolsun, aylık ithalatımızda yüzde 8'lik bir, küçülme oldu yani 2,6 milyar dolar tasarruf ettik ve 30 milyar doların altında kalması sağlandı. 29,7 milyar dolar…
Şimdi tabii sonuçta dış ticaret artışı temmuz ayında yüzde 42 azaldı, 7,2 milyar dolara geriledi. Geçen yıl temmuzda ne kadardı? 12,5 milyar dolardı. Böylece aşağı yukarı 5,3 milyar dolar bir döviz rezervi tasarruf etmiş olduk. İhracatın ithalatı karşılama oranı geçen yıl temmuzda yüzde 61'ken, bu yıl temmuzda 14,5 puan artışlar yüzde 75,7'ye yükseldi. Bu da önemli bir olumlu gelişmedir.
Şimdi tabii bunlar aylıklar itibariyle ihracatımızdaki gelişmeler, bu yıl, haziran ayında ve mart ayında aylık, gerilememiz oldu, nisan ayında başa baştık. Onun dışında ocak, şubat, mayıs ve temmuz aylarında, dört ay geçen yılın epey üzerinde ihracat artışları sağlamış olduk.
Yedi aylık rakam çok önemli, yedi aylık rakamlara baktığımızda arkadaşlar, bu yılın ilk yedi ayında, ihracatımızda, 148,8 milyar dolara ulaştık. Geçen yılın ilk yedi ayındaki rakam 142.9'du. Bu da şu anlama geliyor, ilk yedi ayda, değerli arkadaşlar, yüzde 4,1'lik bir artış sağlamış olduk. İthalata baktığımızda gerçekten ilk yedi ayda yüzde 8,4'lük bir gerileme başarıldı, 198,6 milyar dolara geriledi ilk yedi aylık ithalatımız. Yani ilk yedi ayı bu sene, toplam ihracatımızda yüzde 4,1 artışla 148,8 milyar dolara yükseldik. İlk yedi ayda ithalatımızda yüzde 8,4'lük azalışla 198.6 milyar dolara, gerilemiş olduk. Yani ilk yedi ayda ithalatımız net 18 milyar dolar azalmış oldu.
Gelelim açığımıza, dış ticaret açığımıza. İlk yedi ayda, yüzde 32,5'luk azalışla yaklaşık 50 milyar dolar. Yani 49,8 milyar dolar, kabaca 50 milyar dolarlık bir dış ticaret açığına gerilemiş olduk. Geçen yıl ilk yedi aydaki açık 74 milyar dolardı. Yani 24 milyar dolar dış ticaret açığımız azalmış oldu. Bunun anlamı şu arkadaşlar, döviz rezervlerimiz arttı. Sağlıklı döviz rezervleri ve döviz biriktirmeye başladık, daha fazla ihracatla istihdamı arttırdık, ithalattaki azalışla yerli, milli üreten sanayilerin daha çok üretmesini hem iç pazar için hem dış pazar için üretimlerinin artmasını, istihdamlarının artmasını sağlamış olduk. Böylece Türkiye toplamda 33 milyon kişilik bir istihdam rakamına ulaştı mayıs ayı itibariyle ve işsizlik oranı da yüzde 8,4'e geriledi, son 12 yılın en düşük rakamları. İhracatın ithalatı karşılama oranında da ilk yedi aydaki tabloyu da size söyleyeyim, yüzde 75 arkadaşlar, 74.9. Geçen yıl bu rakam yüzde 65,9'muş. Yani yüzde 66'dan yüzde 75'e yükselmiş olduk mal ticaretinde.
Yıllıklara baktığımızda 2023 yılında 252,840 milyar dolar ihracattaydık. Şimdi 261,5 milyar dolar yıla yükseldik. Aşağı yukarı 8,6 milyar dolar ihracatımızda net artış sağlamış olduk. İthalatımıza bakarsanız bir yılda 30 milyar dolar gerilemiş oldu. Temmuz'dan temmuz'a. Başka bir rakam söyleyeceğim size toplam dış ticaret hacmimiz 605 milyar dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı da son bir yılda yüzde 76.