Sözleşmemi Haklı Nedenle Feshedersem Tazminat Alabilir Miyim?

İşçi, haklı nedenle iş akdini feshetmesi halinde, kıdemi oranında kıdem tazminatını almaya hak kazanır. Kıdem tazminatı konusunda detaylı bilgiler için Ankara Avukatımız ile iletişime geçebilirsiniz. İş Kanunu’na göre, işçinin haklı nedenle fesih yapabileceği durumlar belirli kriterlere dayanır ve bu tür durumlarda işçi, işverene tazminat ödemeden iş akdini sonlandırabilir. Haklı nedenle fesih konusunda aklınıza takılan detaylı bilgiler için Ankara İş Avukatımız ile iletişime geçebilirsiniz.

Haklı nedenle fesih için öncelikle karşı tarafa haklı nedenle fesih sebeplerini bildirmek gerekmektedir. Bu bildirimin yazılı olarak yapılması tercih edilir çünkü yazılı olarak yapılan bildirimler ispat açısından daha güçlü olabilir. Haklı nedenle fesih konusunda sorularınız için Avukata Sor ile alanında uzman deneyimli avukatlarımıza sorular sorabilirsiniz. Haklı nedenle fesih sürecinde, tarafların iş kanunlarına uygun hareket etmeleri, gerekli bildirimleri yapmaları ve işlemleri yazılı olarak belgelemeleri önemlidir. Haklı nedenle fesih ve tazminat konularında detaylı bilgiler için İstanbul Avukatımız ile iletişime geçebilirsiniz.

1. İşçinin Haklı Nedenle Fesih Hakkı

İşçinin haklı nedenle fesih hakkı 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde, işçinin iş sözleşmesini derhal veya belirli bir sürenin geçmesiyle ortadan kaldırabilme yetkisi veren bir haktır. Ancak, bu hak belirli şartlara bağlıdır ve sınırlı bir niteliğe sahiptir.

İş Kanunu'nun 24. maddesi, işçinin haklı nedenle fesih hakkını sınırlayan koşulları belirtmektedir. Bu koşullar, "tadil edilemez nitelikte bir işveren veya işçiye ait nedenlerle" işçinin iş sözleşmesini derhal feshetme hakkını tanır. Yani, işçinin haklı nedenle fesih hakkını kullanabilmesi için, belirli şartların varlığı gerekmektedir ve bu şartlar, işçiye veya işverene ait ciddi ve değiştirilemez nedenlerle ilgili olmalıdır.

Ayrıca, işçinin haklı nedenle fesih hakkını kullanabilmesi için, iş sözleşmesinin belirli süreli veya belirsiz süreli olmasının bir önemi yoktur. Bu hak, her iki tür iş sözleşmesi için geçerlidir.

2. Sağlık Sorunlarından Dolayı Haklı Nedenle Fesih

Sağlık sebeplerine ilişkin haklı nedenle fesih hakkı, İş Kanunu’na göre iki madde altında incelenir:

“İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.”

Sağlık sebeplerine dayalı haklı nedenle fesih hakkı kullanılabilmesi için, sağlık durumunun işin yapılmasını engelleyici veya tehlikeli olması gerekmektedir. İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması ile ilgili bir sağlık sebebinin varlığı, işçinin sağlık durumunu ciddi şekilde etkileyen veya işin yapılmasını tehlikeli hale getiren faktörlerin bulunması gerektiği anlamına gelir.

Örneğin, temizlik maddelerinin üretildiği bir fabrikada çalışan bir işçinin, zehirli maddelerin bulunduğu havayı soluması veya kimyasal maddelere maruz kalması sağlık açısından ciddi bir tehlike oluşturabilir. Bu durumda, işçinin sağlık durumu işin yapılmasını engelleyici veya tehlikeli hale getiriyor ise, işçi haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanabilir.

“İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.”

İşçinin sağlık sebepleriyle iş sözleşmesini haklı olarak feshedebilmesi için, işin niteliğinden kaynaklanan bir tehlikenin varlığı ve bu durumun işçinin sağlığı ve yaşayışı için tehdit oluşturması gerekmektedir. İşçinin hastalığa yakalanmış olması şart değildir; sağlığı tehdit eden bir tehlikenin işin niteliğinden doğması yeterlidir.

İş Kanunu'nda düzenlenmiş olan bu hüküm, işçinin sağlığına yönelik risklerin işin niteliğinden kaynaklanmasını öngörerek işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkını korumayı amaçlamaktadır. Örneğin, bir hastanede çalışan bir işçinin hepatit gibi bulaşıcı hastalıklara maruz kalma riskiyle karşı karşıya olması, işin niteliğinden kaynaklanan bir tehlike olarak değerlendirilebilir.

3. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri Sebepleriyle Haklı Nedenle Fesih

İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetme hakkı, çeşitli durumlar altında geçerli olabilir ve bu durumlar 6 ana başlık altında incelenebilir:

• Yanıltıcı Bilgiler veya Şartlar: İşveren, iş sözleşmesi yapılırken işçiyi yanıltacak şekilde, sözleşmenin esaslı noktaları hakkında yanlış veya gerçeğe aykırı bilgiler verirse, işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Örneğin, iş görüşmesinde vaat edilen çalışma koşulları sağlanmadığında veya vaat edilen iş özellikleri yerine getirilmediğinde bu durum haklı fesih nedeni olabilir.
• Şeref ve Namusa Dokunan Davranışlar: İşveren, işçiye veya işçinin aile üyelerine hakaret eder, şeref ve namuslarına dokunan sözler sarf ederse veya cinsel tacizde bulunursa, işçi bu durumu belgelerle kanıtlayarak iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Bu tür durumlarda, işçinin yaşadığı olayları kronolojik olarak belgeleyebilmesi ve tanıkların destekleyici beyanları önemlidir.
• Sataşma ve Gözdağı: İşverenin işçiye veya aile üyelerine karşı sataşmada bulunması, gözdağı vermesi, kanuna aykırı davranışlar öngörmesi veya hapis gerektiren suçlar işlemesi durumunda, işçi iş sözleşmesini derhal feshedebilir. Ayrıca, işçiye yönelik asılsız ve ağır isnatlarda bulunulması da bu durumu haklı fesih nedeni yapabilir.
• Cinsel Taciz ve İşverenin Önlem Alınmaması: İşçinin, işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen işverenin gerekli önlemleri almaması, işçinin haklı nedenle fesih hakkını kullanmasını sağlar. İşveren, işçinin fiziksel ve ruhsal sağlığını korumakla yükümlüdür ve gerekli tedbirleri almak zorundadır.
• Ücretin Kanun ve Sözleşme Şartlarına Uygun Olmaması: İşverenin işçiye, kanun ve sözleşme hükümlerine uygun olarak ücreti hesaplamaması veya ödememesi durumunda, işçi haklı nedenle fesih hakkını kullanabilir. Örneğin, fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi bu duruma örnek teşkil eder.
• Eksik Ücret ve Çalışma Şartlarının Uygulanmaması: İşveren, işçiye kararlaştırılan ücreti tam olarak ödemediğinde veya işçiye, belirlenen ücretin karşılığı olan iş verilmediğinde, işçi haklı nedenle fesih hakkını kullanabilir. Ayrıca, işyerinde geçerli çalışma şartlarının uygulanmaması da bu durumu haklı fesih nedeni yapar.

Bu maddeler, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkının kapsamını belirler ve işçinin haklarını koruma amacı taşır. İşçinin haklı nedenle fesih hakkını kullanabilmesi için, yaşanan durumu belgelerle desteklemesi ve gereken prosedürleri doğru bir şekilde takip etmesi önemlidir.

4. Zorlayıcı Sebeplerden Dolayı Haklı Nedenle Fesih

İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshetme hakkı, işyerinde bir haftadan fazla süreyle işin durmasını gerektiren zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması durumunda geçerlidir. İş Kanunu'na göre, bu tür durumlar işçinin haklı fesih hakkını doğurur. Bu zorlayıcı sebepler arasında doğal afetler, yangın, sel gibi olağanüstü durumlar yer alabilir.

5. İşçi Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkını Hangi Sürede Kullanmalıdır?

4857 sayılı İş Kanunu'nun 26. maddesi, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlar nedeniyle haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanma süresini düzenlemektedir. Bu maddeye göre, işçinin bu tür davranışlara dayanarak haklı nedenle fesih hakkı, bu davranışların öğrenilmesinden itibaren 6 iş günü içinde ve en geç fiilin gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl sonra sona ermektedir.

Kanun koyucu, işçinin haklı nedenle fesih hakkını, işverene karşı tehdit olarak kullanılmasının önüne geçmek amacıyla bu süreyi belirlemiştir. Ancak, Yargıtay kararlarına göre, cinsel taciz gibi durumlarda mağdur kişinin bu durumu hemen bildirmesi mümkün olmayabilir ve bu durum dikkate alınmalıdır. Özellikle mağdurun çevresinden veya eşinden korkabileceği durumlar göz önünde bulundurulmalıdır. Dolayısıyla, 6 iş günlük sürenin bu gibi özel durumlarda dikkate alınmayabileceği kabul edilmektedir.