ANKARA (AA) - Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Trabzon'da pilot uygulaması sürdürülen, otizm ve zihinsel özel gereksinimli bireylere yönelik çok disiplinli hizmet birimlerinin, İstanbul, Ankara ve İzmir'de açılmasına yönelik hazırlıkların son aşamada olduğunu bildirdi.
Bakan Koca, Sağlık Bakanlığı tarafından çevrim içi düzenlenen "Sağlıkta Zihinsel Özel Gereksinimler ve Otizm Sempozyumu"nun açılışında yaptığı konuşmada, özel gereksinimi olan hastaların ihmal edilmemesinin önemine işaret ederek, müdahalenin geciktiği her günün, telafisi zor gerilemelere yol açabileceğini söyledi.
Bu bireylerin sağlıklarının korunması, rahatsızlıklarının ilerlemesinin engellenmesi ve iyileşmeleri yönündeki çabalarının, ailelerin de desteğiyle artarak devam edeceğini belirten Koca, özel gereksinimli tüm bireylerin nitelikli sağlık hizmetinden kolaylıkla faydalanmasının öncelikli hedefleri arasında olduğunu vurguladı.
Koca, Bakanlık olarak çocuklar ve ailelerinin yaşadığı sorunları farkında olduklarını dile getirerek, "Ailelerin, çözüm konusunda somut adımlar atılması yönünde güçlü beklentileri olduğunu biliyoruz. Geçtiğimiz yıl Otizm, Zihinsel Özel Gereksinimler ve Nadir Hastalıklar Dairemizi kurarak bu alandaki sorunların çözümü konusundaki kararlılığımızı gösterdik. Bugün memnuniyetle ifade etmek isterim ki, yaşadığımız olağanüstü pandemi sürecine ve dairemizin kurulması üzerinden bir yıl gibi son derece kısa bir zaman geçmiş olmasına rağmen ekibimiz tarafından birçok proje ve uygulama hayata geçirilmiştir." dedi.
Bu alanda çalışacak ekibi kurduktan hemen sonra sorunları tespit ettiklerini kaydeden Koca, aileler ve sivil toplum kuruluşları ile görüşüldüğünü, Meclis Araştırma Komisyonu raporunun madde madde yeniden incelendiğini, akademisyenler başta olmak üzere konunun taraflarıyla değerlendirildiğini aktardı.
Koca, belirlenen sorun alanlarında 83 akademisyenin katkı verdiği 9 bilimsel danışma kurulu oluşturulduğunu bildirerek, "erişkinlikte verilecek hizmetler", "davranışsal müdahaleler ve aile eğitimleri" gibi alanlarda uluslararası düzeyde uzmanlarla bağlantı kurularak ortak projeler başlatıldığını söyledi.
- "8 aylık süreçte bine yakın aileye multidisipliner destek sağlandı"
Sorunların çözüm yolları üzerine çalışmaya başladıklarını ve hızla ilerlediklerini kaydeden Koca, "Çalışmalarımız ilk meyvelerini salgın sürecinde verdi. Örneğin, dünya ülkelerine de model teşkil eden 'Özel Çocuklar Destek Sistemi' ile 'Tele-Sağlık' uygulamamızın aktif olduğu 8 aylık süreçte bine yakın aileye multidisipliner destek sağlandı. Ailelerden gelen değerlendirmeler, bu hizmetten memnuniyetin yüzde 90'lara ulaştığını gösteriyor. Uygulamanın kalıcı hale gelmesi için gerekli çabayı göstereceğiz." diye konuştu.
- "1 milyon 863 bin 96 çocuk otizm açısından tarandı"
Koca, otizmin, tedavi yöntemlerinin farklılığı sebebiyle özel önem gerektirdiğini belirterek, şöyle devam etti:
"Bildiğiniz gibi 2 Nisan, Dünya Otizm Farkındalık Günü olarak ilan edilmiştir. Bunu konuya toplumsal destek ve ilginin sağlanması açısından bir fırsat olarak görüyorum. Otizm ve diğer zihinsel özel gereksinimli durumlarda iki kritik husus, erken tanı ve erken müdahaledir. 2015 yılında Erzurum'da pilot uygulamalarına başlanan tarama çalışmalarını ülke geneline yaygınlaştırdık.
Geçen süre zarfında 54 bin 658 aile hekimi ve aile sağlığı çalışanı video temelli otizm farkındalık eğitimi aldı. 1 milyon 863 bin 96 çocuk otizm açısından tarandı, 53 bin 314 çocukta risk saptanarak randevu sistemine dahil edilmeden 'çocuk ergen ruh sağlığı' uzmanlarımıza yönlendirildiler. Bildiğimiz kadarıyla, dünyada yapılmış en kapsamlı ve özgün çalışmalardan biri olan bu uygulama neticesinde, 10 bin 87 çocuğumuzun gelişimsel sorunları erken dönemde tespit edildi. Bu çocuklarımız dünyada benzer sorunlar yaşayan akranlarından çok daha erken yaşta destek birimlerine yönlendirildi."
- "Hedeflerimizden birisi de çok disiplinli hizmet birimleridir"
Diğer gelişimsel bozuklukların da erken dönemde tespit edilmesini sağlayacak modeller oluşturmayı ve erken müdahale programlarını sağlık sisteminin bir parçası haline getirmeyi hedeflediklerini ifade eden Koca, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu noktada pilot illerimizden Trabzon'da konunun ulusal ve uluslararası paydaşlarının katılımıyla yeni bir proje için çalışmalar başlattığımızı ifade etmeliyim. Otizm ve zihinsel özel gereksinimli bireylere verilecek hizmetler konusunda önemli hedeflerimizden birisi de çok disiplinli hizmet birimleridir. Bu birimlerde hekimlerin yanı sıra çocuk gelişim uzmanı, psikolog, dil ve konuşma terapisti, ergoterapist, sosyal çalışma uzmanı, eğitim danışmanı, spor danışmanı ve hemşire gibi tüm hizmet sağlayıcıların tek çatı altında toplanmasını planlıyoruz.
İki yıldır pilot uygulama yaptığımız Trabzon'dan sonra, İstanbul ve Ankara'da da farklı yaklaşımların uygulanmasına olanak sağlayacak yeni merkezlerin açılış hazırlığındayız. İzmir'deki merkezimiz için de hazırlıkları son aşamaya getirdik. Kademeli olarak hizmete sokacağımız bu birimlerimizden elde edeceğimiz verilerden yola çıkarak diğer illerimizde ilin yapısı ve ihtiyacına en uygun merkezi kurmayı ve bu hizmetimizi tüm ülkeye yaymayı hedefliyoruz."
Koca, yaklaşık bir yıl önce hedef olarak belirledikleri "bireysel hizmet danışmanlığı" modeli çalışmalarında da ciddi mesafe alındığını bildirerek, "Hastalarımıza kılavuzluk edecek son derece özel danışmanlık sistemi olarak tanımlanması gereken, hastalarımız ve ailelerinin aldığı hizmetinin kalitesini üst düzeye taşıyacak olan bu uygulamanın altyapısı hazırdır. Bu altyapının bir parçası insani altyapı, eğitimli ve duyarlı insan gücüdür. Diğer parçası ise sistemin fiziki ve teknik kısmıdır. Bu yılın sonuna kadar, pilot merkezlerimizden başlamak üzere eğitimlerimizi tamamlamayı ve sistemin ilk uygulamalarını başlatmayı hedefliyoruz." ifadelerini kullandı.