ANKARA (AA) - Rusya'nın Tahran Büyükelçiliğinin, 1828'de Rusya'ya büyük tavizler verilerek imzalanan Türkmençay Anlaşması'nın mimarı ve İranlılara kötü muamelesiyle tanınan Rus diplomat Aleksandr Griboyedov'un anısına paylaşım yapması İran'da tepkilere neden oldu.
Rusya'nın Tahran Büyükelçiliği, sosyal medya hesabından, 10 Şubat'ta alışılmışın aksine Büyükelçi Levan Dzhagaryan'ın başkanlığında Griboyedov'un büyükelçilikteki anıtına çelenk koyma töreni düzenlendiğine dair bir mesaj paylaştı.
Mesajın paylaşılması, İran medyasında ve sosyal medyadaki İranlılar ve bazı politikacılar tarafından eleştirildi ancak Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden ciddi tepki gelmedi.
Ülkenin önde gelen gazetelerinden "Cumhuri-yi İslami" gazetesi dün konuyla ilgili yayımladığı haberinde, "Rusların İranlı yetkililere karşı davranışlarında çeşitli şekillerde örnekleri görülen bir tür küstahlığın göstergesi" olarak nitelediği olaya, Dışişleri Bakanlığından kayda değer tepki gelmemesini eleştirdi.
Gazetenin haberinde Dışişleri Bakanlığının gerekli tepkiyi vermesinin beklendiği belirtilerek, "Yabancı büyükelçiliklerin küstahlığı karşısında Dışişleri Bakanlığının sessizliği hiçbir şekilde ülkenin çıkarına değildir." ifadeleri kullanıldı.
Rus Büyükelçiliğinin İran'da kötü şöhretle hatırlanan Griboyedov'u anma törenini ilk kez bu yıl medya ile paylaştığına dikkati çeken gazetenin haberinde şu ifadelere yer verildi:
"Yıllar boyunca, Griboyedov'a Rus Büyükelçisi veya Tahran'daki elçilik personeli tarafından saygıyla davranılmış olabilir ancak bunun büyükelçilikten dışarı sızmaması önemlidir. Bu tür eylemler, yalnızca medya ile paylaşılmadığı müddetçe göz ardı edilebilir."
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade dün düzenlediği basın toplantısında konuyla ilgili bir soruya "Bu eylem, Rusya ile aramızdaki seçkin ilişkilerimizle uyumlu değildir." cevabını verdi.
Rus Büyükelçiliğinin paylaşımına en üst düzey gayriresmi tepki ise İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Resul Musevi'den geldi.
Rusların, 1800'lü yıllarda İran'ı işgali sırasında ateşlediği topun Meşhed'deki İmam Rıza Türbesi'ni tahrip ettiği bir görüntüyle Rusya'nın Tahran Büyükelçisi'nin Griboyedov'un anıtı önündeki fotoğrafını sosyal medya hesabından paylaşan Musevi, "Tarihten ders alalım fakat orada kalmayalım. Tarihte kalmak milletler arasındaki ilişkilerin çıkarına değildir." mesajını verdi.
- Rus Büyükelçi'nin bir yıl içinde tepki toplayan ikinci paylaşımı
Rusya'nın Tahran Büyükelçiliği daha önce de İran'da tepkilere neden olan paylaşımda bulunmuştu.
Büyükelçiliğe ait sosyal medya hesabından 11 Ağustos 2021'de paylaşılan ve İkinci Dünya Savaşı sırasında Rusya, İngiltere ve ABD liderlerinin "işgal altındaki İran'da düzenlediği Tahran Konferansı'na atıfta bulunulan fotoğraf" İran'da tepkilere neden olmuştu.
Tepkilerin ardından Rus Büyükelçi bakanlığa çağrılmıştı.
Dönemin İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Rusya Büyükelçiliği tarafından paylaşılan fotoğrafı "son derece uygunsuz" şeklinde nitelemişti.
İran Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf da paylaşıma tepki göstererek, gereken diplomatik cevabın verilmesini istemişti.
- Griboyedov kimdir?
Rus diplomat Aleksandr Griboyedov, İran'da 18'inci yüzyılın sonlarından 20'nci yüzyılın başlarına kadar hüküm süren Kaçar Hanedanı ile Rusya arasında 1828'de imzalanan ve Rusya'ya büyük tavizler verilmesi nedeniyle "utanç verici bir sözleşme" olarak anılan Türkmençay Anlaşması'nın mimarı olarak biliniyor.
Griboyedov, o dönem İran halkına karşı kötü muamelesiyle hatırlanıyor. Rus diplomat, 1826-1828'de yapılan Rus-İran Savaşı ve Türkmençay Anlaşması'na yaptığı katkılar dolayısıyla Rusya İmparatorluğu'nun Kaçar Hanedanı idaresinde olan İran'a Tahran elçisi olarak görevlendirilmişti.
1829'da işgale karşı çıkan kitlelerin Tahran'daki Rus elçiliğine saldırısında Griboyedov ve 37 elçilik çalışanı öldürülmüştü.