Konya Veteriner Hekimleri Odasından kurban uyarısı

Konya Veteriner Hekimler Odası tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:  "Kurban dini bir terim olarak, Allah’a yaklaşmak ve O’nun rızasına ermek için ibadet maksadıyla, belirli şartları taşıyan hayvanı usulüne uygun olarak kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder. Kurbanın acı çektirmeden, çevreyi kirletmeden sağlıklı ve hijyenik bir şekilde kesimi, insan sağlığının korunması için önemlidir.

Kurban döneminde yaşanan yoğun hayvan hareketleri ve büyük miktarlarda hayvan kesimlerinin yapılması hem hayvan sağlığı hem de halk sağlığı açısından büyük riskler ortaya koymaktadır. Gerekli kontrol ve denetimlerin yapılmaması halinde insan ve hayvan sağlığı açısından büyük tehlikeler ortaya çıkabilmektedir.
Bu nedenle; Konya Veteriner Hekimleri Odası olarak Kurban Bayramı öncesi yetkililere, hayvan sahiplerine ve kurban kesecek vatandaşlarımıza; kurbanlıkların nakli, seçimi, kesim sırasında ve kesim sonrasında insan ve hayvan sağlığı açısından dikkat etmeleri gereken hususlar, çevrenin kirletilmemesi ve hayvan refahı konusunda alınması gereken tedbirler ve etlerin muhafazası konularında gerekli bilgileri halkımızla paylaşmanın yararlı olacağı kanaatindeyiz.
           
Tarım ve Orman Bakanlığımız, bu yıl için ülkemiz genelinde kurbanlık vasfı taşıyan 1milyon 350 bin büyükbaş, 3 milyon 700 bin küçükbaş olmak üzere toplam 5 milyon civarında kurbanlık bulunduğunu açıkladı.
           
Son yıllardaki kurban satışları göz önüne alındığında, 2021 yılında da geçen yıla yakın bir oranla 960 bin büyükbaş ve 2 milyon 800 bin küçükbaş olmak üzere toplam 3 milyon 760 bin kesim yapılacağı tahmin edilmektedir.
           
İlimiz ise hayvansal üretim ve hayvan sayısı bakımından ülkemizde önemli bir yer almaktadır. İlimiz 946.080 büyükbaş hayvan varığı ile birinci sırada, 2.845.000 küçükbaş hayvan varlığı ile ikinci sırada yer almaktadır. İlimizde 2021 yılı kurban bayramında kesilecek yeterli sayıda büyükbaş ve küçükbaş hayvanımız mevcuttur. Kurbanda 239.680 adet kesilebilecek büyükbaş, 516.748 adet kesilebilecek küçükbaş hayvan mevcudumuz vardır.
Kurbanda, yaklaşık olarak 900 bin büyükbaş ve 2,5 milyon küçükbaş hayvanın nakli ve kesimi yapılmaktadır. Bu miktar, ülkemizde yıllık olarak kesilen hayvan miktarının yaklaşık %25dir. Bu kadar çok sayıda hayvanın bu kadar kısa sürede nakledilmesi ve kesilmesi, gerekli tedbirler alınmadığı ve gerekli alt yapı oluşturulmadığı takdirde, insan sağlığı, hayvan sağlığı ve çevre ile ilgili sorunları da beraberinde getirmektedir. Bunun yanında, kullanılamayan hayvansal yan ürünler nedeniyle büyük ekonomik kayıplar oluşmaktadır. Özellikle, veteriner hekim kontrolü dışında yetiştirilen, sevki yapılan, satışa sunulan ve kesilen hayvanlar, bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıklarının yayılma riskini arttırmakta ve bu hayvanlardan elde edilen etler insan sağlığı açısından önemli risk oluşturmaktadır. Kurbanlık hayvanların, sokaklarda dolaştırılması, meydanlarda bekletilmesi, satın alınan hayvanların evlerin bahçelerinde, balkonlarda tutulmaları ve uygun olmayan yerlerde kesilmeleri tehlikenin boyutunu daha da arttırmaktadır. Bu konuda, kurban kesen vatandaşlarımıza da önemli görevler düşmektedir.
           
İnsanlarda görülen hastalıkların % 61’i hayvan kökenlidir. Bunun yanında, insan sağlığı açısından gıdaların ortaya koyduğu riskin de % 90’ı hayvansal kökenli gıdalardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, hayvan ve hayvansal ürünlerden gelebilecek bu tehlikelerin azaltılması veya ortadan kaldırılması açısından, kesilen hayvanın sağlıklı olması son derece önemlidir.
           
Kesilen hayvanların sağlıklı olmasında da Veteriner Hekimler önemli görev üstlenmektedir.  
 Veteriner Hekimler olarak Kurbanda;
 - İnsan sağlığının ve hayvan sağlığının en üst düzeyde korunması
- Hayvanların, hayvan refahı ve hijyen kurallarına uygun olarak kesilmesi
- Çevre kirliliğinin önlenmesi
- Kurban Bayramının kurban ruhuna uygun bir şekilde kutlanmas temel amacımız ve görevimizdir.
 
-Hasta ve Kurbanlık olma niteliği taşımayan hayvanlar kurban etmek istemiyorsanız,
-Gebe hayvan kesmek istemiyorsanız,
-Veteriner hekimlerimizle işbirliği içerisinde olunuz,
-Sağlıklı ve güvenilir bir kurban süresini birlikte yaşayalım. Kurban satış yerlerinde görevli veteriner hekimlerden bilgi ve destek alabilirsiniz.
 
 KURBANLIK ALIP, KENDİLERİ KESECEK KİŞİLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKLİ HUSUSLAR

KURBAN ALIM-SATIM YERLERİ
 Kurbanlık hayvanlar, hayvan pazar ve panayırları ile hayvan borsalarının yanı sıra Kurban Hizmetleri Komisyonu’nca alınan kararlar doğrultusunda belirlenen kurbanlık hayvan satış yerlerinde ve özel kurbanlık kesimi yapılacak işletmelerde alınıp  satılacaktır. Bu gibi yerlerde kulak küpesi ve pasaportu olmayan sığır cinsi hayvanların alınmaları ve satılmaları yasaktır.
 
KURBAN EDİLEBİLEN HAYVANLAR
 Kurbanlık hayvan deve için beş; sığır ve manda için iki; koyun ve keçi için bir yaşını doldurması gerekir. Bunun yanında koyun semizlik ve gösteriş olarak bir yaşındakilerle aynı olursa altı ayını tamamladıktan sonra da kurban edilebilir.
KURBANLIK HAYVAN ALACAKLARIN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER;
 Kesinlikle satın alınmaması gereken hayvanlar:
-Resmi Veteriner Sağlık Raporu olmayan
-Büyükbaş hayvanlarda küpesiz ve kimlik kartı (pasaportu) bulunmayan
-Küçükbaş hayvanlarda kulak küpesi bulunmayan
-Deve için 5, sığır ve manda için 2, koyun ve keçi için 1 yaşını doldurmamış hayvanlar     
-Gebe veya yeni doğum yapmış olan
-Damızlık değeri yüksek dişi hayvanların
-Öksürüğü ve nefes güçlüğü olan
-Yutma zorluğu bulunan ve iştahsız hayvanlar
-Tüyleri karışık ve mat olan
-Anormal kokulu ishali olan, çevreye karşı anormal tepkili veya çok duyarsız ve kısmi/genel felçli olan hayvanlardan uzak durulmalıdır.

Kurbanlık hayvan alırken dikkat edilecek bazı noktalar;
-Dini ölçülere uygun olmalı
-Sağlıklı ve besili olmalı
-Veteriner sağlık raporu olmalı ve aşı kaydı olmalı
-Büyükbaş hayvanların pasaportları bulunmalı
-Küçükbaş hayvanların nakil belgesi olmalı
-Hayvanların kulak küpeleri olmalı

-Kurbanlık hayvanın genel görünümü canlı ve sağlıklı olmalıdır. Her kurban satış ve kesim  alanında  veteriner hekimler görevlendirilmiş olup, kurban satın alırken görevli Veteriner hekimden destek alınması yararlı olacaktır.

-Kesim öncesi kurbanlık hayvanlar yorgun olmamalı ve kesimden önce 12 saat boyunca yem verilmemeli,  hayvanlar kesim alanına taşınması ve kesim sırasında strese sokulmamalıdır.
- Kurbanlık hayvanları strese sokacak kötü muamele ve hareketlerden kesinlikle kaçınılmalı, hayvanların kesilen diğer hayvanları görmeleri engellenmelidir. Gerek kesimden önce gerekse kesim sırasında hayvanların strese girmeleri hem hayvan gönenci (refahı) açısından sakıncalı hem de  hayvanlardan elde edilen etlerin kısa sürede lezzet ve kalitesinin bozulmasına  yol açacaktır.

Kurban Kesim Yerleri:
-Kurbanlık hayvan kesimleri öncelikle, kesim öncesi ve kesim sonrası veteriner hekim muayenelerinin yapıldığı Tarım Bakanlığından ruhsat almış mezbaha ve kombinalarda veya geçici kesim yerleri olarak düzenlenen yerlerde yapılmalıdır.
-Bu imkana sahip olmayan vatandaşlarımız kurbanlarını kendi bahçelerinde usulüne uygun olarak ve çevreye zarar vermeyecek şekilde kesebilirler. Kesimler temiz ve serin yerlerde yapılmalı ve buralarda bol miktarda su bulunmalıdır. Kesim işlemi, mümkün olduğunca hayvanlar askıya alınarak yapılmalıdır. Böylece kesme ve yüzme işleminin daha temiz ve sağlıklı bir şekilde yapılması yanında kanın akması da daha iyi sağlanacaktır. 
 
-Ancak, cadde, sokak ve park gibi kamu alanlarında kurbanlık hayvan kesimler yasaktır.
  Kesimde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar;
 -Kesim yeri temiz olmalı ve akan su bulunmalıdır.
- Kesim yapan kişinin sağlıklı ve temiz olması gerekir.
- Bıçaklar sık sık temizlenmelidir.
- Hastalıklı doku ve organların kesimi sırasında kirlenen bıçaklar dezenfekte edilmelidir.
- Hayvan tutulup yatırılırken veya askıya alınırken işkence-eziyet edilmemelidir.
- Kesim mümkünse askıya alarak yapılmalıdır.
- İç organlar yüzme işini takiben en kısa sürede çıkarılmalıdır.
-Yutak boşaltılmalı, mide-bağırsak, safra ve idrar kesesi ve üreme organları çıkarılmalı,  memeler karkastan uzaklaştırılmalıdır.
-Kesim sırasında kan, bağırsak içeriği gibi maddelerle  çevrenin kirlenmesi engellenmelidir.
-Tüketilecek sakatatlar temiz bir şekilde çıkarılmalıdır.
-Kurban atıkları çöp varillerine ve gelişi güzel çevreye atılmamalı, kanalizasyon kanallarına dökülmemelidir. Çevre temizliği ve halk sağlığı açısından bu tür atıklar sokak hayvanlarının erişemeyeceği şekilde derin çukurlara gömülmelidir.
 
Kurban Etlerinin Olgunlaşması ve Muhafazası
 Kurban etleri, parçalar halinde temiz kaplara konulmalı ve önce güneş görmeyen serin bir yerde 5-6 saati geçmeyecek şekilde bekletilerek etin sıcaklığının düşmesi sağlandıktan sonra buzdolabına kaldırılmalıdır. Kurbanlık etler henüz kesim sıcaklığında iken buzdolabına poşet içinde veya hava alamayacak bir durumda büyük parçalar halinde üst üste konulursa, buzdolabı ısısı etin iç kısımlarını soğutmaya yetmez. Bu nedenle etin hava almayan kısımlarında çok kısa sürede (2. gün) bozulma ve kokuşma hatta yeşillenme görülür. Böyle kısımlar kesinlikle tüketilmemeli atılmalıdır. Et ve et ürünleri bakterilerin çoğalmaları için son derece uygun bir ortam niteliğindedir. Uygun koşullarda bir bakteri 12 saatte 16 milyara ulaşabilmektedir. Bu durum hafif bir bakteri yüküne sahip bir etin iyi muhafaza edilmediği takdirde bir gece sonra insan sağlığı açısından ne derece büyük bir tehlikeye dönüşebileceği konusunda fikir vermektedir. Kurbanlık etin dayanma süresi, kesim kalitesi ve et parçasının büyüklüğüne göre değişmekle beraber normal buzdolabı koşullarında 5 veya 6 gündür. Bu süre kıymada genellikle 3 gündür. Eğer daha uzun süreli muhafaza düşünülüyorsa etler derin dondurucuda -18 derecede muhafaza edilmelidir.
 Atık ve Tüketilmeyen Yan Ürünler
-Çevreye atılmamalı,
-Akarsulara ve kanalizasyon sularına dökülmeli,
-Üzerine toz kireç dökülerek derin çukurlara gömülmelidir.
 
Bu yılda Kurban Bayramı’nın pandemiyle mücadele sürerken idrak edeceğiz, üretici ve vatandaşlara büyük sorumluluk düşüyor.

Pazarlarda belediyelere, üreticilerimize ve vatandaşlarımıza her zamankinden daha büyük bir sorumluluk düşmektedir. Alışveriş yaparken önce sağlığımızı düşünmek zorundayız.
Kurban pazarlarında ve kesim yerlerinde hijyen tedbirlerine her zamankinden daha fazla hassasiyet gösterilmelidir.

Üreticilerimiz ve vatandaşlarımız sosyal mesafe kurallarına uymalı, maskelerini mutlaka takmalı ve kişisel hijyene dikkat etmelidir.

Bu yıl da pazarlığımızı birbirimize dokunmadan sözlerimizle ve gözlerimizle yapalım.
Kendimizin ve sevdiklerimizin sağlığını tehlikeye atmayalım.

Hastalık etkenlerinin büyük çoğunluğu hem insanlar hem de hayvanlar için patojendir. Bu nedenle, hayvan sağlığını ve insan sağlığını ayrı düşünmek mümkün değildir. Bütün bu değerlendirmelerimiz insan, hayvan ve çevre sağlığını korumak amacına yöneliktir.
 
Bu vesileyle Konya Veteriner Hekimleri Odası olarak bütün Türk İslam Âleminin Kurban Bayramını kutlar, saygılar sunarız.