Türkiye'de yüksek verimli yerli ayçiçeği tohumunun geliştirilmesi, çeşitliliğin artırılması ve çiftçilerin desteklenmesi hedeflenen Yerli Ayçiçeği Tohumu Geliştirme ve Çiftçi Destekleme Projesi, Savola Gıda Türkiye ve Tohum Derneği’nin iş birliği, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü teknik desteği ve Karatay Ziraat Odası'nın katkıları ile yürütülüyor.
Proje kapsamında geçen yıl Tekirdağ'ın Muratlı, Edirne'nin Keşan ve İstanbul'un Silivri ilçesinde 10 çeşit yerli tohumun hasadı yapıldı. Bu 10 çeşitte verimlilik ve yağ oranı performansı değerlendirildi, en yüksek performansa sahip 5 çeşit belirlendi.
Verim ve yağ oranlarına göre ilk 5 sırada; "SUN 2259", "M98CL88", "ROSETA", "IMI1810" ve "TR 2242CL" çeşidi yer aldı.
Söz konusu 5 çeşitle bu yıl geliştirilenler Konya’da 2022 üretim sezonunda deneme çalışmasına dahil edildi.
Konya'da Gözlü Tarım İşletmesi Müdürlüğü ve Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü uygulama sahaları ile Yağlıbayat, Yenikent, Göçü, Ovakavağı, Yarma ve Karakaya mahallelerinde 10 çeşit yerli ayçiçek tohumu ekimi yapıldı.
Kadın ve genç çiftçilere öncelik verilen çalışmada, Trakyalı ve bu sene de Konyalı çiftçilerin dahil edildiği 300'e yakın çiftçinin katılımı ile "çiftçi ağı" kuruldu.
Tohum desteği verilen 70 çiftçi kurayla seçilirken kadın, genç ve ihtiyaç sahiplerine öncelik sağlandı. Ayrıca çiftçilere proje süresince yüz yüze eğitim ve teknik uygulama desteği verildi.
Tamamı yerli, kuru ve sulu tarım koşullarına uygun tohumlar
Ekimi yapılan tohum türlerinin tamamı yerli, hem kuru hem de sulu tarım koşullarında verim kapasitesine sahip olmasıyla dikkati çekiyor.Yaygın hastalıklara karşı dirençli ve kuş zararları ile güneş yanıklarına da dayanıklı olan tohumların yağ oranı yüzde 35’in üzerinde gerçekleşiyor.
Projenin bir sonraki aşamasında verim açısından ilk 5 sırada yer alan yerli tohum çeşitleri kullanılarak, yeni demonstrasyon alanlarında deneme ekimleri ve tohum desteği çalışmaları gerçekleştirileceği bildirildi.Projenin üçüncü yılındaki denemeler sona erdiğinde yapılacak testler ve değerlendirmelerle en verimli tohumlar belirlenecek ve tescil süreci başlatılacak.
Konya'da hasat töreni
Tohum Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Musa Kaya ve Savola Gıda Türkiye Genel Müdürü Houmer Balazadeh'in ev sahipliğinde Yağlıbayat Mahallesi'nde projenin hasat töreni düzenlendi.
Balazadeh, bu yıl Konya'daki çiftçilerle yaptıkları ekimin sonuçlarından memnun olduğunu söyledi.
Geçen yıl Trakya bölgesinde Yerli Ayçiçeği Tohumu Geliştirme ve Çiftçi Destekleme Projesi'nde önemli bir adım attıklarını vurgulayan Balazadeh, şunları kaydetti: "Bu projemiz, Türkiye'de yüksek verimli yerli tohum geliştirilmesi ve çeşitliliğin artırılması noktasında dönüm noktası olacak. Projeyi Konya'daki çiftçilerimizle sürdürmekten dolayı mutluyuz, gururluyuz. Kıymetli çiftçilerimiz, bu projede yer alarak Türk tarımı ve ayçiçeği üretimi için çok önemli bir adım atmış oldu. Gelecek yıl bu projeyi Türkiye'nin bir başka önemli tarım merkezi Adana Çukurova'ya taşıma planımız var. Sonraki senelerde de Türkiye'nin diğer bölgelerine de taşıyor olacağız."
Verimliliği kanıtlanan yerli tohumlar tescillenecek
Kaya da hasat töreninde geçen yıl yapılan ekimin sonuçlarını aktararak, şöyle konuştu:
"Projeyle ülkemizde ayçiçeği tohumunun geliştirilmesini, verim ve kalite yönünden yüksek kaliteli yerli çeşitler elde etmeyi amaçlıyoruz. Projemizi bu yıl Konyalı çiftçilerle uygulamaktan ve bugün birlikte hasat yapmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Bugün yaptığımız hasat sonrasında da deneme yapılan çeşitlere verimlilik analizi uygulanacak. Verimliliği kanıtlanan yerli tohumlar tescillenerek yerli üretimimize kazandırılacak."
Konuşmaların ardından ayçiçeği hasadı yapıldı. Törene, TAGEM Genel Müdürü Metin Türker, Bitkisel Üretim Genel Müdür Yardımcısı Ercan Türktemel, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, Karatay Ziraat Odası Başkanı Rıfat Kavuneker ve çiftçiler katıldı.