MOSKOVA (AA) - Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütüne (KGAÖ) üye ülkelerin liderleri, Afganistan'daki son durumu görüşmek üzere toplandı.
Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman'ın ev sahipliğinde yapılan toplantıya Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin çevrim içi katıldı. Duşanbe'deki zirveye Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve KGAÖ Genel Sekreteri Stanislav Zas katıldı. Toplantı sonrasında ortak deklarasyon açıklandı.
- Putin: "Bölgede yeni tehlikeler ortaya çıktı"
Rusya Devlet Başkanı Putin, zirvedeki konuşmasına, etrafında yeni tip koronavirüse (Kovid-19) yakalanan çok sayıda kişi olduğu için kendini izole etmek zorunda kaldığını ve bu nedenle Duşanbe'deki zirveye katılamadığını açıklayarak başladı.
KGAÖ'nün sorumluluk alanında ve sınırlarında durumun yalnızca istikrarsızlaşmadığını anlatan Putin, "Ayrıca bu bölgelerde ülkelerimize yönelik yeni tehlikeler de ortaya çıkmaktadır." dedi.
ABD'nin Afganistan'dan acele şekilde çıktığına işaret eden Putin, "Son yaptığımız KGAÖ olağanüstü zirvesinde, Taliban'ın da iktidara gelmesiyle, Afganistan'da hızla gelişen durumun yarattığı yeni tehlikeler konusunda görüşlerimi beyan etmiştim. Herkes, mevcut koşullarda KGAÖ üye devletlerinin yakın iş birliğine ve uyumuna her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulduğu sonucunu desteklemişti." diye konuştu.
- Lukaşenko: "Mülteci krizi NATO'ya gerekçe oluşturdu"
Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko yaptığı konuşmada, Afganistan'daki durum nedeniyle çıkan mülteci krizinin KGAÖ'nün batı sınırlarında NATO'nun askeri potansiyelini genişletmesine gerekçe oluşturduğunu söyledi.
Belarus sınırlarında NATO ülkelerinin askeri birliklerini güçlendirdiğine işaret eden Lukaşenko, "Batılı ülkeler, sınırdaki mülteci sorunu ile uluslararası hibrit tehdit oluşturmaya çalışıyor. Göç sorununun sorumluluğunu transit ülkelere kaydırıyor." ifadesini kullandı.
Ayrıca Lukaşenko, Batı'nın kendi ekonomik çıkarlarının lobisini yapmak için ekonomik yaptırımlara başvurduğunu da dile getirdi.
- Tokayev: "Tacikistan sınırını güçlendirmek gerekir"
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, Afganistan'daki durumu izlemek ve bu alanda KGAÖ üye ülkeleri arasında hızlı etkileşimi sağlamak için Tacikistan'ın Müşterek Karargah himayesinde bir Operasyon İzleme Grubu'nu oluşturma girişimini desteklediklerini bildirdi.
Tokayev, ülkelerin terör hücrelerini tespit etme ve etkisiz hale getirmeye yönelik çalışmalarını güçlendirmesi gerektiğine dikkati çekerek, "KGAÖ'nün bir anlamda 'güvenlik çizgisi' olan Tacikistan sınırının güçlendirilmesi için mümkün olan tüm yardımların yapılmasını gerekli görüyoruz." şeklinde konuştu.
Afgan mültecileri ve yabancı askeri üsleri KGAÖ ülkelerinin topraklarında konuşlandırılmasının kabul edilemezliği konusundaki ortak tutumunu desteklediklerini kaydeden Tokayev, Afganistan ile bölgesel ticari, ekonomi, ulaşım, lojistik ve enerji bağlarını eski haline getirmenin önemli olduğunu vurguladı.
- Caparov üye ülkelerin ortak çalışmasına vurgu yaptı
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov, yaptığı konuşmada Afganistan'daki duruma ilişkin ve Kırgız-Tacik sınırında sık sık meydana gelen gerginliklere değindi.
Afganistan'daki mevcut durumun KGAÖ üye ülkelerinin güvenliğini olumsuz yönde etkileyebileceğini konusunda ciddi endişelerini dile getiren Caparov, bölgede güvenliğin garantörü olarak KGAÖ bünyesinde iş birliğine özel önem verdiklerini belirtti. Caparov, "KGAÖ üye ülkelerini ortak çalışmasını karşılıklı destek ruhu içinde sürdürmeye çağırıyoruz." ifadesini kullandı.
Caparov, ülkedeki durumu istikrara kavuşturmak için Afganistan'daki geçici hükümetinin temsilcileriyle diyalog kurma ihtiyacına da dikkati çekti.
Ermenistan Başbakanı Paşinyan, KGAÖ üye devletlerin çıkarlarını etkileyen uluslararası ve bölgesel konularda ortak yaklaşımlar geliştirmek için dış politika koordinasyonunu ve karşılıklı desteği derinleştirme çalışmalarına devam edilmesi gerektiğini vurguladı.
Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman da Afganistan'daki gergin durumun bölge açısından oldukça önemli olduğunu belirterek, KGAÖ'nün Kolektif Hızlı Tepki Güçleri'nin donatılmasına yönelik planın kabul edildiğini bildirdi.
Ayrıca Rahman, üye devletlerin güney sınırlarını güçlendirmesi kararı aldığını duyurdu.
- Örgütün güney sınırlarında önlemler alınacak
Toplantı sonunda kabul edilen ortak deklarasyonda, KGAÖ'nün sorumluluğu altında olan bölgelerde yüksek düzeyde güvenlik tehdidinden duyulan derin endişeye dikkat çekildi.
Afganistan'daki kötüleşen durumun da endişe verdiğine işaret edilen deklarasyonda, "KGAÖ'nün kararlarına uygun olarak örgütün sorumluluğu altındaki güney sınırlarının güvenliğinin sağlanması konusunda etkin önlemler almaya hazır olduğumuzu ifade ederiz." ifadesi kullanıldı.
Deklarasyonda, Afganistan'ın terör ve uyuşturucudan uzak, barışçıl ve bağımsız devlet olarak kurulmasından yana olunduğu vurgulanarak, en kısa sürede tüm Afgan tarafların yer alacağı barışçıl çözüm için kapsamlı müzakerelere başlanması çağrısı yapıldı.
Öte yandan toplantı sonrasında KGAÖ ülkeleri liderlerinin, örgüt bünyesinde askeri polis, askeri savcı ve mahkemeler kurulmasını öngören sözleşme imzaladığı bildirildi.