Engelli vatandaşlar için en önemli destek mekanizmalarından biri olan istihdam alanında son 19 yılda önemli gelişmeler kaydedildi. Nisan 2021 itibarıyla memur olarak istihdam edilen kişi sayısı 60 bin 432'ye yükseldi.
Özel gereksinimli kişilerin hayata tam ve aktif katılımını sağlamak amacıyla eğitimden sağlığa, istihdamdan erişilebilirliğe uzanan birçok alanda yürütülen çalışmalar, uygulamalar ve projeler hızla devam ediyor.
On binlerce engellinin hayatına dokunan, yaşamının değişmesini sağlayan bu çalışmalar, aynı zamanda toplumsal farkındalığın oluşmasına da önemli katkı sağlıyor.
İstihdamda son 19 yılda önemli gelişmeler kaydedildi
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı verilerine göre, engelli vatandaşlar için en önemli destek mekanizmalarından biri olan istihdam alanında son 19 yılda önemli gelişmeler kaydedildi. 2002'de memur olarak istihdam edilen engelli kişilerin sayısı 5 bin 777 iken, Nisan 2021 itibarıyla bu sayı 60 bin 432'ye yükseldi.
Engelli yakını aylığı alan vatandaşların sayısı 96 bin
Yüzde 40 ve üzerinde engel oranı bulunan vatandaşların yaşamını kolaylaştırmak amacıyla ödenen engelli aylıklarından şu an 617 bin kişi yararlanıyor. Engelli yakını aylığı alan vatandaşların sayısı 96 bine yükselirken, evde bakım yardımlarından da 536 bin kişinin yararlandığı öğrenildi.
Zihinsel engelli vatandaşlara korumalı iş yerleriyle istihdam desteği
Bakanlık, engelli vatandaşlar içerisinde istihdama katılmada en fazla güçlük yaşayan zihinsel ve ruhsal engelli bireyleri de korumalı iş yerleriyle destekliyor. Korumalı iş yerlerini oluşturan işverenlere ücret desteği, çeşitli vergi indirimleri ve muafiyetler sağlayan Bakanlık, buralarda çalıştırılan her bir engelli birey için 914,41 lira ücret desteği veriyor.
Umut evleri ve gündüzlü bakım merkezlerinin sayısı artıyor
Engelli vatandaşların toplumsal yaşama aktif katılmasına olanak tanıyan umut evlerinin sayısı 153'e çıkarken, buralardan yararlananların sayısı 880 oldu.
Ailelerin engelli yakınlarını günlük işlerinde emanet edebilecekleri, engellilerin sosyalleşmesine imkan tanıyan gündüzlü bakım merkezlerinin sayısı da her geçen gün artıyor. Halihazırda 127 gündüzlü bakım merkezinden 931 engelli yararlanıyor.
Ayrıca sayıları 104'e ulaşan resmi yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde 8 bin 240 engelliye hizmet sunuluyor, 292 özel engelli bakım merkezinde de 28 bini aşkın engelli vatandaş kalıyor.
Kuruluşlardaki engellilerin iki doz aşılamaları tamamlandı
Kovid-19 salgını nedeniyle Mart 2020'den itibaren tüm kuruluşlarda ziyaret kısıtı, düzenli ateş takibi, düzenli dezenfeksiyon gibi birçok önlemi devreye alan, tüm kuruluşlara salgınla mücadeleye yönelik rehberler hazırlayarak gönderen Bakanlık, kuruluşlarda Kovid-19'a karşı aşılama çalışmalarını da tamamladı.
Binalar için 1581 erişilebilirlik belgesi düzenlendi
Sosyal hayatın içerisindeki tüm yapıların engelli ve yaşlı vatandaşlar için erişilebilir olmasını sağlamak amacıyla bu alandaki standartları belirleyen Bakanlık, valiliklerle iş birliğinde Türkiye genelinde erişilebilirlik çalışmalarını yürütüyor.
Bu kapsamda belirlenen kıstasları yerine getiren binalara erişilebilirlik belgesi veriliyor. Bakanlığın verilerine göre, bugüne kadar toplam 1581 erişilebilirlik belgesi düzenlendi.
2020 Erişilebilirlik Yılı çalışmaları kapsamında bu alandaki çalışmalarını yoğunlaştıran Bakanlık, son mevzuat ve standartları esas alan, yazılı ve görsel içeriğe sahip, Erişilebilirlik Kılavuzu'nu yayımladı. Binaların erişilebilir hale getirilmesi için yapılması gerekenlerin rapor olarak temin edilmesini sağlayacak Erişilebilirlik Değerlendirme Modülü (ERDEM) de hazırlandı.
1 milyonu aşkın kişiye Engelli Kimlik Kartı verildi
Erişilebilirlik alanında belediyelere, kamu kurumlarına ve talep eden diğer kurumlara eğitimler veren Bakanlık, engellilerin çeşitli hizmetlere erişimlerinde haklardan ve indirimlerden yararlanmalarını kolaylaştırmak amacıyla kimlik kartı da düzenliyor.
Söz konusu kimlik kartları ile engelli vatandaşlar, belediye ve özel halk otobüsleri, deniz ulaşım araçları ve TCDD bünyesindeki trenlerden ücretsiz yararlanıyor.
Tüm iç ve dış hatlar uçuşlarında engellilere bu kartla yüzde 20 indirim sağlanırken, müze ve ören yerlerine, milli parklar, tabiatı koruma alanları ve tabiat parklarına ücretsiz girilebiliyor, ayrıca devlet tiyatroları temsilleri de engellilere ücretsiz olarak sergileniyor.
Bakanlıkça bugüne kadar 1 milyon 158 bin 657 kişiye Engelli Kimlik Kartı verildi.
Engelli bireylere ayrıca araç alımında ÖTV ve MTV indirimi, konutları için emlak vergisi muafiyeti, kronik hastalığı nedeniyle cihaza bağımlı şekilde hayatını sürdürmek durumunda olduğunda, elektrik fatura bedeli ve kesintisiz güç kaynağı desteğinde de bulunuluyor.
EKPSS engelliler için istihdamda fırsat eşitliği kapısını araladı
Dünyada ilk kez Türkiye'de 2012'de hayata geçirilen Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı (E-KPSS) engellilerin istihdamda fırsat eşitliğini sağlamaları açısından dönüm noktası oldu. Engelli bireylerin engellilik ve eğitim durumlarına uygun sorulara yer verilen bu merkezi sınavda, işaretleyici, okuyucu, ek süre, tek başına sınava girme ve erişilebilir salonlar gibi özel uygulamalar yapılıyor.
E-KPSS sınav maliyetinin büyük bir bölümü Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca karşılanıyor. Bu kapsamda 2020'de toplam 8 milyon 916 bin 500 lira sınav ücreti Bakanlıkça ÖSYM'ye aktarıldı.
"Aile Temelli Ulusal Erken Müdahale Programı" başlatıldı
Bakanlık, Türkiye'de, bebek ve çocukların gelişimleri açısından risklerin tespit edildiği, gelişimlerinin takip edildiği ve ailelerin sürece dahil edildiği "Aile Temelli Ulusal Erken Müdahale Programı"nı başlattı.
Programla, yeni doğan döneminden itibaren erken tanı ve müdahaleyle beceri ve yeti kayıplarının en aza indirilmesi ve birçok engellilik nedeninin ortadan kaldırılması hedefleniyor.