Yeşilçam'a gönül veren ve sinemanın her aşamasında çalışan sanatçının vefatının üzerinden 58 yıl geçti
İSTANBUL (AA) - HİLAL UŞTUK - Oyuncu, yönetmen, senarist ve yapımcı Suphi Kaner, vefatının 58. yılında gülümseyen yüzü ve çocuksu esprileriyle renk kattığı filmleriyle yad ediliyor.
Suphi Kaner, 19 Ocak 1933'te İstanbul Cerrahpaşa'da telgraf hat bakıcısı Ömer Efendi ile ev hanımı Nazime Hanım'ın tek çocuğu olarak dünyaya geldi.
Alt katında marangozhane olan ahşap bir evde büyüyen başarılı oyuncu, genç yaşta babasını kaybetti. Kira ve yaşamsal giderleri karşılayabilmek amacıyla annesi çamaşır yıkama işlerine giden Kaner, çocuk yaşlarda bir yandan okula gidip diğer yandan karamela satıcılığı yaptı.
Sanatçı, okul tatillerinde ayakkabı tamirciliği, ayakkabı boyacılığı, elektrikçilik ve marangozluk işlerinin yanı sıra Şehzadebaşı'nda yer alan Ferah ve Turan sinemalarında fıstık ve gazoz satmaya başladı.
Suphi Kaner'in büyük bir aktör ve başarılı bir sinema oyuncusu olduğunu aktaran gazeteci Savaş Ay, sanatçının hayatını ele aldığı bir yazısında şu bilgileri vermişti:
"Babası genç yaşta ölür ve yaşlı, hasta annesi evlere çamaşıra gider. Suphi Kaner de çok küçük yaşlarda çalışmaya başlar. İlk olarak Hayat Karamelaları satar, okul tatillerinde de ayakkabı tamirciliği yapar. Elektrikçilik, marangozluk gibi işlerden sonra Şehzadebaşı'ndaki Ferah ve Turan sinemalarında fıstık, gazoz satar. O yıllarda oyunculuğa gönül vermiştir. Yazarlığı da vardır Suphi Kaner'in. Hikaye ve şiir yazar. Yazdığı hikayeleri yayınlatmak üzere götürdüğü gazetenin yazı işleri müdürü, 'Bununla para kazanamazsın. Gel en iyisi gazete sat.' der ve Suphi Kaner o işi de yapar. Sonra bir sinemada yer göstericiliği yapmaya başlar."
Sinema salonlarında çalışırken oyunculuğa ilgi duyan sanatçı, 1946'da Eyüpsultan Halkevi'nde ilk kez tiyatro sahnesine çıktı ve "Süt Kardeşler" ile "Mozambik" adlı kısa oyunlarda rol aldı.
Suphi Kaner, tiyatro deneyiminin ardından Yeşilçam'a yöneldi, kamera arkasında ücret almadan çalışmaya başladı. Film yazıhanelerinde senaryoları inceledi film ekipman ve cihazlarını öğrendi.
Fikret Hakan ve Öztürk Serengil ile yakın arkadaşlık kuran oyuncu, bazen kahvehanelerde bazen de Fikret Hakan'ın evinde geceledi.
Kaner ile Hakan, sinemada iş bulunamadığı dönem, "Sahne 8" adlı bir tiyatro grubu kurarak turnelerine çıkmaya başladı. Turnelerde halkın büyük ilgisini gören Kaner, başrol teklifleri almaya başladı.
Sevilen bir komedyen olan ve setten sete koşan sanatçı, 1957-1963 arasında 95 filmde rol aldı. Ancak 1963'te alkol sorunu ortaya çıkınca, setlerde sürekli sorun çıkarmaya, sahnelerini yarım bırakmaya ve hatta anlaşması olmasına rağmen bazı filmlere gitmemeye başladı.
Dönemin ünlü yapımcılarından Nevzat Pesen, anlaşmasına rağmen şirketini zarara uğrattığı gerekçesiyle Kaner'i, Prodüktörler Cemiyeti'ne şikayet ederek, artık iş verilmemesi yönünde bir tavsiye metni yayınlanmasını sağladı.
Kaner, vefatından kısa bir süre önce Ses dergisine yaptığı açıklamada, boykotun alkolle ilgisi olmadığını belirterek, şunları aktarmıştı:
"Yeşilçam’a geldiğim gün 15 liram vardı, işte şimdi 10 liram var. Ben o film prodüktörleri için hayatımı, kanımı, canımı verdim. Onlar benim iş hürriyetimi tahdit etmek cesaretini nereden buluyor? Bu, insan haklarına aykırıdır, insan haklarını çiğnemektir. Fakat onlara göre ben insan değilim ki.
Prodüktörler Cemiyeti beni halktan ayırmak istiyor. 30 milyon seyircinin tebessümünü çalmaya kimsenin hakkı yok! Beni öldürmek istiyorlar ama ben bile öldüremiyorum. İki defa intihar ettim, ölmedim. Türkiye'deki bütün kameraları sırtımda taşıdım. 18 yılda bu hale geldim. Hamalı aktör diye karşılarında görmek ağır geliyor. Aktörün cemiyeti, sendikası yok. İki çocuğuma dua etsinler. Şimdi daha temkinli, daha efendice mücadele edeceğim. İçkiyi aleyhime silah olarak kullanıyorlar. Bu olayların içkiyle ilgisi yok. Beni röntgenci rolüyle seyircimin karşısına çıkarmak istediler. Onu fark edince terk ettim. Beni seven seyircilerimin hanımlarına ben kötü gözle asla bakamam. Rol bile olsa bakamam."
Suphi Kaner boykottan iki ay sonra, 25 Ağustos 1963'te, henüz 30 yaşındayken arkadaşı Afif Yesari'nin evinde intihar etti.
- Sanatçının rol aldığı filmlerden bazıları şöyle:
Namus Kurbanı ve Korsan, Günah Bende, Sevmek Günah mı, Mahkumun Ahı, Meyhanecinin Kızı, Sevdalı Gelin, Aşk Rüyası, Allah Büyüktür, Benzincinin Aşkı, İlk Aşk, Mahallenin Sevgilisi, Ölümlü Dünya, Üsküdar İskelesi, Namus Uğruna, Bir Yaz Yağmuru, Doğmadan Ölenler, Bir Yaz Yağmuru, Afacan, Bitmeyen Mücadele, Mahalle Arkadaşları, Ümitsiz Bekleyiş, Vatan Fedaileri, Hancı, Ayşecik Ateş Parçası, Bir Haydut Sevdim, Gol Kralı Cafer, Gönül Ferman Dinlemez, Şeyh Ahmed'in Torunu, Mapushane Çeşmesi, Tığ Gibi Delikanlı.