İSTANBUL (AA) - MÜCAHİT TÜRETKEN - Tedavi gördüğü hastanede vefat eden eski İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Kadir Topbaş, 13,5 yıl görev yaptığı belediye başkanlığı döneminde İstanbul'a birçok eser kazandırıp, önemli hizmetlerde bulundu.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Artvin'in Yusufeli ilçesinde 8 Ocak 1945'te doğan Kadir Topbaş, ilkokul ve ortaokulu İstanbul'da tamamladı.
İstanbul İmam Hatip Lisesinden mezun olan Topbaş, 1972'de Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nden, 1974'te ise Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Bölümü'nden mezun oldu.
Üniversite sonrası bir süre serbest mimar olarak çalışan Topbaş, daha sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma ve Anıtlar Kurulu Başkan Yardımcılığı görevini yürüttü.
Siyasete 1973'te Milli Selamet Partisi (MSP) Beyoğlu İlçe Başkan Yardımcısı olarak başlayan Topbaş, çeşitli kademelerde görev yaptı. 1977 seçimlerinde MSP'den, 1987'de ise Refah Partisi'nden Artvin milletvekili adayı oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde danışmanlığını yapan Topbaş, bu görevi süresince, büyükşehir belediyesine bağlı olan saray, kasır ve tarihi eserlerin restorasyon çalışmalarına katkı sağladı.
Topbaş, 1997 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı'nda "Hidiv Kasrı ve Boğaziçi Sivil Mimarisindeki Yeri" başlıklı tezi ile doktora çalışmasını tamamladı.
Fazilet Partisi'nden 1999 yılında Beyoğlu Belediye Başkanlığı'na seçilen Topbaş, kuruluşunun ardından AK Parti'ye geçti.
Beyoğlu Belediye Başkanlığı görevi sürecinde, ilçede kapsamlı bir dönüşümü hedefleyen Topbaş, "Güzel Beyoğlu Projesi"ni geliştirerek uygulamaya koydu.
Mimari projesini kendisinin çizdiği Kentsel Dönüşüm ve Sosyal Rehabilitasyon çalışmaları kapsamında Kasımpaşa'daki Kapalı Spor Salonu Kompleksi, Eğitim ve Sosyal Tesisleri'ni hizmete aldı.
Topbaş, 28 Mart 2004 yerel seçimlerinde AK Parti'den aday olduğu İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerini kazandı ve aynı yıl Marmara Belediyeler Birliği Başkanı olarak da seçildi.
- Uluslararası kuruluşlarda üst düzey görevlerde bulundu
Kadir Topbaş, 2004 yılında Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler, Orta Doğu ve Batı Asya Bölge Teşkilatı (UCLG-MEWA) Başkanı ve Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Dünya Teşkilatı (UCLG) Başkan Yardımcısı olarak seçildi ve bu görevlerini 2007 yılına kadar sürdürdü. Topbaş, UCLG- MEWA'yı yeniden yapılandırarak kurumsal kapasitesini güçlendirdi.
Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Dünya Teşkilatı'na (UCLG) 2007 yılında eş başkan seçilen Topbaş, bu görevini 2010 yılına kadar yürüttü.
Topbaş, 29 Mart 2009 yerel seçimlerinde yeniden İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilerek İstanbul tarihinde üst üste seçim kazanan ilk büyükşehir belediye başkanı oldu.
- Türkiye Belediyeler Birliği'ne başkan seçildi
Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Dünya Teşkilatı'na (UCLG) 2010'da başkan seçilen Topbaş, bu göreve getirilen ilk Türk yerel yönetici oldu.
Birleşmiş Milletler Yerel Yönetimler Danışma Komitesi'ne (UNACLA) ise 2011 yılında başkan seçilen Topbaş, UNACLA'nın etkinliğinin artırılmasına yönelik önemli girişimlerde bulundu.
Kadir Topbaş, 2011 yılında Asya Belediye Başkanları Forumu'na (AMF) başkan seçildi ve bu görevini 2013 yılına kadar devam ettirdi.
Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Dünya Teşkilatı'na (UCLG) 2013 yılında yeniden başkan seçilen Topbaş, teşkilatın üye sayısının artırılması, kurumsal kapasitesinin geliştirilmesi ve temsil kabiliyetinin güçlendirilmesine yönelik olarak küresel düzeyde yoğun ve kapsamlı çalışmalar yaptı.
Topbaş, 2014 yılında tekrar İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilerek, İstanbul tarihinde ilk defa üst üste 3 kez seçim kazanan büyükşehir belediye başkanı olma başarısını gösterdi.
- Aldığı ödül ve madalyalar
Topbaş'ın İBB başkanlığı döneminde belediyenin yönetim ve organizasyon yapısı günün ihtiyaçlarına uygun şekilde yeniden düzenlendi. Birçok birimde toplam kalite yönetimi çalışmaları başlatıldı ve birçok ulusal ve uluslararası kalite ödülleri alındı.
Türkiye Belediyeler Birliği Başkanlığına 2014 yılında yeniden seçilen Topbaş, başkanlığı döneminde birlik bünyesinde kapsamlı bir kurumsallaşma çalışması başlatıldı.
Belediyeler Birliği ulusal ve uluslararası düzeyde referans bir kurum haline gelirken, Belediye Akademisi kurularak belediyeciliğin her alanında uzmanlaşmış eğitim programları uygulanmaya başlandı.
Kültür ve sanat alanında uluslararası düzeyde gerçekleştirmiş olduğu önemli çalışmalar dolayısıyla 2014 yılında Kore Devlet Kültür Nişanı ile taltif edilen Topbaş'a Türkiye-Tataristan ilişkilerinin geliştirilmesi konusunda yaptığı çalışmalar nedeniyle 2015 yılında Tataristan Cumhurbaşkanı tarafından, Tataristan Devlet Madalyası takdim edildi.
Topbaş'a, 2015 yılında Türk dünyası ilişkilerini geliştirmedeki katkıları dolayısıyla Kazakistan-Türkiye Dostluk ve İşbirliğini Geliştirme Madalyası verildi.
Yurt içinde ve yurt dışında çeşitli üniversiteler tarafından fahri doktora unvanları verilen Topbaş, İstanbul'da kültür mirasının korunmasına yönelik gayretleri dolayısıyla UNESCO 70. Yıl Madalyası ile taltif edildi.
Topbaş, İstanbul için yaptığı tüm çalışmalar ile İstanbul turizmine katkılarından dolayı 2010'da İstanbul Turizm Onur Ödülü'nü aldı.
2012'de Suudi Arabistan yönetiminin genişletme çalışmaları gerekçesiyle kaldırmak istediği Kabe-i Şerif içindeki Osmanlı revaklarının restorasyonu çalışmalarında Mekke'ye giderek danışman olarak çalıştı.
2012'de imzalanan protokolle Mekke'nin katı atık yönetim projesini İBB üstlendi.
- "Her yere metro her yerde metro"
Topbaş döneminde "Her yere metro her yerde metro" sloganıyla onlarca kilometrelik metro hattı hizmete alınarak İstanbul'un toplu ulaşım ağı genişletildi.
Kadir Topbaş zamanında, 2014'te M1A Yenikapı-Atatürk Havalimanı (genişletme), 2013'te M1B Yenikapı-Kirazlı, 2014'te M2 Yenikapı-Hacıosman metrosu (genişletme), 2010'da M2 Sanayi Mahallesi-Seyrantepe, 2013'te M3 Kirazlı-Başakşehir, 2013'te M3 İkitelli Sanayi-Olimpiyat Stadı, 2012'de M4 Kadıköy-Tavşantepe, 2015'te M6 Levent-Boğaziçi Üniversitesi, 2017'de M5 Üsküdar-Çekmeköy hatları genişletildi ve hizmete açıldı.
Bugün projesi devam eden bazı metro çalışmaları ise Topbaş döneminde planlanan ve temeli atılan yatırımlar olarak öne çıkıyor.
Topbaş, 2007'de metrobüs projesini hayata geçirerek İstanbul'da çok uzun bir aks üzerinde hızlı toplu ulaşım sistemini hayata geçirdi.
2013'te Pakistan metropol kenti Lahor için metrobüs projesini hazırlayarak hayata geçirdi.
Birçok önemli yol ve kavşağın yanı sıra 2010'da Kağıthane-Piyalepaşa Tüneli ve Dolmabahçe-Bomonti tünelleri, 2012'de Sarıyer-Çayırbaşı Tünelini hizmete açan Topbaş, görev yaptığı yıllarda İstanbul'a birçok spor tesisi, kültür merkezi, parklar kazandırdı.
Büyükşehir Belediyesi Topbaş döneminde birçok tarihi eserin restorasyon ve bakımını üstlenerek ayakta kalmasını sağladı.
Şehrin yeşil ve rekreasyon alanlarını artıran Topbaş, İstanbul'un simgesi olan ve yüzyıllarca şehirden uzak kalan laleyi yeniden şehrin sembolleri arasına soktu.
Topbaş, 22 Eylül 2017'de Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevinden istifa etti.
Yakalandığı yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalığı nedeniyle 16 Kasım 2020'de hastaneye kaldırılan Topbaş, 13 Şubat 2021 Cumartesi günü tedavi gördüğü hastanede vefat etti.
Özleyiş Topbaş ile evli olan Topbaş, Kübra, Hüseyin ve Mustafa Ömer isimli üç çocuk babasıdır.