Girişimci ve mimar Ece Çakır Aidan, tek kullanımlık plastik mutfak ürünlerine alternatif olarak geliştirilen ve buğday, avokado çekirdeği, pirinç gibi doğal ham maddelerden üretilen tabak, çatal, kaşık ve pipetleri Türkiye'deki tüketicilerin kullanımına sunuyor.
Science Daily dergisinde yayımlanan "Hafife alınan bir tehdit: Mikroplastiklerle kara kaynaklı kirlilik" başlıklı makalede yer alan bilgilere göre, dünyada her yıl 400 milyon tondan fazla plastik üretiliyor. Bunun sadece yüzde 9'u geri dönüştürülebilirken küresel plastik üretiminin yaklaşık yüzde 40'ı ambalaj uygulamalarında kullanılıyor.
Ekolojik dengeyi bozmadan plastik kullanımına alternatif olabilecek çözümlerden biri ise biyoplastikler.
Bitkisel yağlar, bitki nişastaları ve mikroorganizmalar gibi yenilenebilir biyolojik kaynaklardan elde edilen biyoplastiklerin pek çok çeşidi biyobozunur, diğer bir deyişle biyolojik olarak parçalanabilir özellik taşıyor ve doğada zamanla kendiliğinden çözünebiliyor.
Yenilebilen buğday kepeği tabaklar
Biyoplastik malzemeler ithal eden firmanın kurucusu ve mimar Ece Çakır Aidan, bu malzemelerin özelliklerini AA muhabirine anlattı.
Yeme içme sektöründe kullanılan plastik ambalaj ürünlerinin karbon salımını ciddi şekilde artırdığını, bu nedenle mimarlık mesleğindeki hassasiyetini bu alanda da göstermek istediğini dile getiren Aidan, "Firmayı kurarken, 'Plastiğe alternatif ne olabilir?' diye araştırdım ve dünyadaki örneklerden, teknolojilerden yararlandım. Buğday kepeği, avokado çekirdeği, pirinç gibi doğal ham maddelerden yapılan ambalaj ürünlerini Türkiye'ye getirerek bu maceraya başladım." diye konuştu.
Plastik ambalaj tüketiminin çevreye etkisini azaltmaya yardımcı olmayı amaçladıklarını söyleyen Aidan, bu amaçla buğday kepeğinden tabak, pirinçten pipet, avokado çekirdeğinden de paket servis kutusu, çatal ve bıçak gibi ürünleri tüketiciye sundukları bilgisini paylaştı.
Ece Çakır Aidan, şöyle devam etti:
"Bizim elimizde yüzde 100 doğal ve yenilebilen buğday kepeği tabaklarımız var hatta buğday kepeğinden çatal bıçaklarımız var. Bunlar PLA (polilaktik asit) özlü ve endüstriyel olarak kompostlanabiliyor. Buğday kepeğinden tabaklarımızı çöpe atabiliriz, yiyebiliriz, ev kompostlama sistemimize entegre edebiliriz. Çok rahat şekilde doğada çözünebiliyor. Tek kullanımlık plastiği nerede kullanıyorsak bu ürünler de aynı şekilde kullanılabiliyor. Restoranlarda, cateringlerde, festivallerde, pikniklerde bu ürünlerin kullanımının yaygınlaşması için çalışıyoruz."
Avokado çekirdeği ve pirinçten mutfak malzemeleri
Buğday kepeği tabakların, Polonya'da 100 senedir değirmencilik yapan bir ailenin icadı olduğunu aktaran Aidan, "Bu tamamen buğday kepeğinden ve sudan oluşuyor. Herhangi bir yapıştırıcı ve katkı maddesi olmuyor. Pres makinelerine buğday kepeği konuyor, basınç ve yüksek ısılarda basıldıktan sonra kalıplarla bu şekli alıyor. Daha sonra sofralarımıza geliyor. Katı veya sıvı, sıcaklığı 100 derecenin altındaki tüm yiyecekler bu tabaklarda tüketilebilir." bilgisini verdi.
Avokado çekirdeğinden üretilen paket servis kutusu, çatal ve bıçakların, bir firmanın uzun yıllar süren AR-GE çalışması sonucunda geliştirildiğini ve bu ham maddeyi plastiğe alternatif olarak çoğaltmak istediklerini kaydeden Aidan, yeme içme sektöründeki önemli malzemelerden birinin de pipet olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
"Plastik pipetlere alternatif pirinç pipetleri sunuyoruz. Bunlarda nişasta ve sebzelerden elde edilen doğal renklendiriciler kullanılıyor. Avrupa'da plastik pipetler yasaklandığı için tahmin ediyorum ki bizde de yakında böyle aksiyonlar alınacak. Alternatifleri getirmemiz lazım. Bu da bizi Uzak Doğu'da geliştirilmiş pirinç özlü pipetlere götürüyor. Bunlardan da getiriyoruz. Bunlar da yenilebiliyor. Suda çok uzun süre sonra çözünebiliyor ve çeşitli kullanım şartlarına uyulduğu takdirde aynı plastik pipet gibi performe ediyor, tadı karışmıyor."
Hedefleri, üretimi Türkiye'de yapmak
Buğday kepeğinden yapılan ürünleri Polonya'dan, avokado özlü malzemeleri Meksika'dan ve pirinç pipetleri Vietnam'dan getirdiklerini bildiren Aidan, benzer malzemeleri Türkiye'de üretmeyi hedeflediklerini ifade etti.
Türkiye'nin yerel ürün potansiyelinin farkında olduklarını belirten Aidan, sözlerini şöyle tamamladı:
"Zeytin çekirdekleri, ceviz kabukları, mısır koçanı, buğday kepeği veya kayısı çekirdeği ülkemizde bol bulunan ürünler. Zaten şu an bu ham maddeler Türkiye'de bazı araştırmacılar tarafından kullanılıyor. Biz neden bunu endüstriye aktarmayalım? Keşke biz böyle bir ağ oluşturabilirsek ve bu araştırmaları hep bir arada toplayabilsek. Bizim hayalimiz bu. Bu konuda da tabii ki çok fazla desteğe ihtiyacımız var."