ANKARA (AA) - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Afrikalı liderlerin Türkiye'ye yönelik yaklaşımları günden güne daha olumlu bir hal alıyor. 'Türkiye gerçekten kazan-kazan esasına göre ülkelerimize geliyor' diyorlar." dedi.
Erdoğan, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nden Senegal'e giderken uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı, gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
20 Şubat'ta başladığı Afrika turu kapsamında resmi ziyaretlerini devam ettirdiğini anımsatan Erdoğan, ilk olarak Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde Cumhurbaşkanı Felix Tshisekedi ile verimli istişarelerde bulunduklarını belirtti.
Böylece Tshisekedi ile son 6 aydaki üçüncü ikili görüşmelerini gerçekleştirdiklerini ifade eden Erdoğan, farklı alanlarda imzaladıkları üç yeni anlaşmayla ilişkilerin ahdi zeminini de tahkim ettiklerini söyledi.
Ayrıca özel sektörler arasındaki iş birliklerini geliştirecek 4 anlaşma imzalandığını hatırlatan Erdoğan, "Toplam 7 anlaşma imzalanmış oldu. Beraberimizde getirdiğimiz 1 milyon 730 bin doz aşıyı Kongo Demokratik Cumhuriyeti makamlarına salgınla mücadelelerine destek amacıyla teslim ettik. Bunlardan 130 bin dozun yerli aşımız TURKOVAC olmasından ayrıca iftihar ediyoruz. Üçüncü Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi'nde söz verdiğimiz üzere aşı hibemizi ileride 15 milyona tamamlayacağız." diye konuştu.
Afrika ziyaretinin ikinci durağı olan Senagal ziyaretine ilişkin de bilgi veren Erdoğan, Dakar'da Türk firmalarınca inşa edilen 50 bin kişilik Dakar Olimpik Stadyumu'nun açılış törenine iştirak edeceklerini, Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier dahil olmak üzere Dakar'da bulunan konuk devlet başkanlarıyla görüşmeler yapacaklarını bildirdi.
Erdoğan, Afrika turunun son durağı olacak Gine-Bissau ziyaretinin, Cumhurbaşkanı düzeyinde Türkiye'den bu ülkeye gerçekleştirilen ilk ziyaret olması hasebiyle tarihi öneme sahip olduğunu aktardı.
Gine-Bissau Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embalo ile ikili ilişkileri kapsamlı olarak ele alacaklarını anlatan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bildiğiniz gibi, kısa süre önce Gine-Bissau'da bir darbe teşebbüsü olmuştu. Sayın Embalo'nun dirayetli liderliği sayesinde bu menfur girişim bertaraf edildi. Türkiye olarak seçimle iş başına gelen iktidarların gayrimeşru yollarla değiştirilmeye çalışılmasını kabul etmiyoruz. Bu konudaki net tavrımızı her vesileyle ifade ettik, etmeyi de kararlılıkla sürdüreceğiz. Gine-Bissau ziyaretimiz hem iki ülke ilişkilerine hem de halk iradesine verdiğimiz önemin bir nişanesi olacaktır. İnşallah Gine Bissau'da yakın zamanda büyükelçiliğimizi de açıyoruz. Büyükelçiliğimizin faaliyete geçmesiyle ilişkilerimiz her alanda ivme kazanacaktır."
- "Hedef Afrika ile ticaret hacmini 75 milyar dolara çıkarmak"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, gerçekleştirdiği Afrika turunun 4 ay gibi kısa bir sürede Afrika'ya gerçekleştirdiği ikinci kapsamlı ziyaret olduğunu anımsattı.
Böylece kıta ile bin yıldır kadim bağları bulunan Türkiye'nin Afrika'nın kader ortağı olduğunu gösterdiklerine dikkati çeken Erdoğan, şunları söyledi:
"Ziyaretlerimiz, Üçüncü Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi'nde aldığımız kararların takibini sahada yapmamıza da imkan tanıyor. Afrika ile güçlenen ilişkilerimizin olumlu yansımalarını özellikle, ticaret ve yatırım rakamlarında görüyoruz. Senegal ile ticaretimiz, salgına rağmen 2021 senesinde yüzde 42 artışla 540 milyon dolara çıktı. Aynı şekilde Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile ticaretimizi salgın öncesine göre ikiye katladık. Müteahhitlik şirketlerimiz Afrika genelinde toplam değeri 78 milyar dolara varan bin 700 projeye imza attı. Kıta çapındaki yatırımlarımızın tutarı 6 milyar doları aştı. Kıtayla toplam ticaretimiz 2003 yılında 5,4 milyar dolar seviyesindeyken 2021 yılında 35 milyar dolara ulaştı. Bu rakamın önümüzdeki dönemde önce 50 milyar dolara ardından da 75 milyar dolara çıkacağına inanıyorum. Ziyaretler sırasında belirlenen ortak hedefler ışığında başta ekonomik ilişkilerimiz olmak üzere üç ülkeyle de iş birliğimizin ivme kazanmasını temenni ediyorum. Ziyaretlerimizin hayırlara vesile olmasını diliyorum."
Afrika gezisine ilişkin gözlem ve beklentileri sorulan Erdoğan, Türkiye olarak kazan-kazan anlayışıyla Afrika'nın kalkınmasına katkı sunmaya, karşılıklı ticaret hacmini artırarak hep beraber kazanmaya yönelik çalışmalar yürüttüklerini ifade etti.
Turun ilk noktası olan Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin 2,3 milyon kilometrekarelik yüz ölçümü ve 90 milyon gibi bir nüfusla çok büyük bir ülke olduğunu anlatan Erdoğan, ülkenin zengin yeraltı kaynaklarına sahip olduğunu aktardı.
Ülkenin bakırdan elmasa varıncaya kadar ciddi manada yeraltı metal zenginliğinin olduğunun altını çizen Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bütün bunlara rağmen acaba niçin bugüne kadar Kongo Demokratik Cumhuriyeti bir sıçramaya sahip olamadı? İşte bunlar maalesef Afrika'nın kara bahtı, kaderi. Batı'nın Afrika'yı nasıl soyup soğana çevirdiğini hep bilirdik duyardık. Ama bunu bir de gelip yerinde görünce insan o zaman kahroluyor. Burada bütün yol güzergahlarında gördüğümüz insanların hali bize bir sinyal veriyor. Tablo çok açık net ortada. Batı, burayla ilgili bugüne kadar herhangi olumlu bir şey yapamaz mıydı? Bunlar buraya yıllardır gelirler giderler. Acaba var mı bir destekleri? Yok. Bizim Afrika'ya verdiğimiz ehemmiyetin ne kadar önemli olduğu günbegün ortaya çıkıyor. Mesela Albayrak Grubu'nun Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde temizlik işini aldığını öğrenince doğrusu çok sevindim. Albayrak'ın bu işi hiçbir yerde görülmeyen bir şekilde ve süratle başaracağına inanıyorum. Niye? İstanbul'da biz bu işi Albayrak ile başardık da onun için. Ben Cumhurbaşkanı'yla görüşmemde de 'Türk şirketleri sömürmek için gelmezler, kazan-kazan esasına göre burada sizlerle iş yaparlar. Bir yıl içinde buranın nasıl temizlendiğini, buradaki değişimi göreceksiniz' dedim. O da mutlu oldu. Bunlar kitabı yazılacak çok çok önemli değişimler. Ben bu bakımdan burayı önemsiyorum. Afrika'nın tam ortasında devasa bir ülke olan Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin inşallah bir sıçrama yapacağına inanıyorum. Dolayısıyla bizim burayla ilişkilerimizi geliştirmemiz lazım. İş adamlarımızı buraya sevk etmek, buradaki yatırımları geliştirmek suretiyle inşallah farklı adımları atarız."
- "Ecdadımız buralara sömürge anlayışıyla gelmedi"
Erdoğan, Türkiye'nin şu an Afrika'da 43 elçiliğe ulaştığının hatırlatılması ve "Afrika'da 54 ülke var. Yeni elçilikler açılacak mı? 54'te 54 gibi bir hedef koyuyor musunuz?" sorusunun yöneltilmesi üzerine, elçiliklerin açılmasının o ülkedeki varlığın bir ispatı olduğunu söyledi.
"Eğer siz bir ülkede var olmak istiyorsanız, orada sizin elçiliğinizin olması lazım. Elçilik varsa siz orada varsınız, elçilik yoksa yoksunuz." ifadesinin kullanan Erdoğan, "Bazı ülkelerde mesela yanındaki veya bir ilerisindeki komşu ülkelerden görevlendirilmiş elçiler var. Ama bizzat o ülkede bizim büyükelçimizin olması, futboldaki tabirle adam adama markaj demektir. Bunu yapmamız lazım. Şimdi biz Afrika'daki büyükelçilik sayımızı 43'e çıkarmak suretiyle bunu başardık. Geldiğimizde 12 taneydi. Tabii böyle yürümesi mümkün değildi. Şimdi ise farklı bir Türkiye var. Dünya bizi bu noktada gıptayla izliyor. 'Bunlar gerçekten çılgın Türkler' diyorlar. Bütün buralara girmemiz, buralarda bu adımları atmamız gerekiyordu. Mesela Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde Sayın Tshisekedi'ye 'Bize iki dönümlük bir yer vermişsiniz ama iki dönüme büyükelçilik bize uymaz. Onun için 10 dönüm falan bir yer bize verin' dedik. Şimdi 10 dönümlük bir yeri bize verdiler. 'Nehrin kenarında güzel bir yer' dediler. Hemen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımızdan bir heyet, Dışişleri Bakanlığımızdan bir ekiple beraber gelip buraya bakacaklar, zemin etütlerini yapacaklar, ondan sonra nihai kararımızı vereceğiz ve süratle de buradaki büyükelçilik binasının inşasına inşallah başlayacağız. Senegal de böyle oldu. Orası da 10 bin metrekare. Onun yeri de çok güzel. Tepede, görkemli bir yer. Oradan bütün ummana bakıyorsunuz." değerlendirmesinde bulundu.
Erdoğan, "Afrika gezileriniz Batı basınında 'Türkiye'nin Afrika'daki yükselişi' başlıklarıyla veriliyor. Batı'nın Afrika'ya yaklaşımı ile Türkiye'nin yaklaşımı konusunda görüştüğünüz Afrikalı liderlerden nasıl geri dönüşler alıyorsunuz?" sorusu üzerine, şunları kaydetti:
"Afrikalı liderlerin Türkiye'ye yönelik yaklaşımları günden güne daha olumlu bir hal alıyor. 'Türkiye gerçekten kazan-kazan esasına göre ülkelerimize geliyor' diyorlar. Aslında tarih yeniden tekerrür etti. Nasıl tekerrür etti? Ecdadımız buralara geldiği zaman sömürge mantığıyla, anlayışıyla gelmedi. Tam aksine buraları inşa ve ihya etmek üzere geldi. Şimdi biz de inşa ve ihya etmek üzere geliyoruz. Kimlerle? İş adamlarımızla. İş adamlarımıza 'Burada yatırım imkanları var. Bu yatırımlara girmelisiniz ama sömürmek için değil. Hem siz kazanacaksınız hem de bu ülkeye kazandıracaksınız' diyoruz. Sağ olsun iş adamlarımız da bu anlayışla işlerine devam ediyorlar. Gerçekten iş adamlarımız da buralarda çok ciddi alın teri döküyorlar, hem kazandırıyorlar hem de kazanıyorlar. Bu bizi de mutlu ediyor. Çünkü eseri görüyoruz. Bu eserlerle beraber o ülkelerin Türkiye'ye karşı bakışları daha olumlu hale geliyor."
(Sürecek)