CEZAYİR (AA) - EBU BEKİR AŞKIN / ÇAĞRI KOŞAK - Cezayir son dönemde Filistin'deki siyasi bölünmüşlük, Hedasi Barajı anlaşmazlığı ve Mali'ye yönelik yaptırımlar gibi meselelerde ara buluculuk girişimleriyle bölgede öne çıkıyor.
Bölgedeki sorunların çözümünde diplomatik faaliyetlerini artıran Cezayir, Filistinli grupların katılacağı bir sempozyuma ev sahipliği yapma hazırlıklarını sürdürürken, bir yandan da İsrail'in Afrika Birliğindeki gözlemci üyeliğinin askıya alınmasında önemli rol oynadı.
Mısır, Sudan ve Etiyopya arasında siyasi krize yol açan Hedasi Barajı konusunda da anlaşmazlıkların çözülmesi için harekete geçen Cezayir, liderler arasında toplantı çağrısında bulundu.
Cezayir ayrıca Mali'deki askeri darbenin ardından geçiş döneminin uzaması nedeniyle Avrupa Birliği (AB) ve Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) ile bu ülke arasında çıkan krizde de ara buluculuk rolü üstlenmeyi teklif etti.
- Filistin için diyalog, İsrail'e karşı diplomatik hamle
Cezayir'in Filistinli gruplar arasında uzlaşı sağlanmasına yönelik girişimi, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın 6 Aralık 2021'deki Cezayir ziyaretiyle başladı.
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun ile Abbas arasında yapılan görüşme sonrasında, "Filistinli gruplar için kapsamlı bir sempozyum düzenleneceği" açıklandı.
Dışişleri Bakanı Ramtan Lamamra da 31 Ocak'ta Cezayir'in ev sahipliğini yaptığı Filistinli gruplar arasındaki uzlaşı sürecinin başladığını bildirdi.
Cezayir Üniversitesi Siyaset Bilimi Fakültesi Öğretim Üyesi Tevfik Bukaide, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Cezayir'in Filistinli grupları bir araya getirmek ve desteklemek için attığı adımların önemli olduğunu söyledi.
Bukaide, "Cezayir'in Filistin'e desteğinin en büyük göstergesi, uluslararası arenada işgalci devletin varlığını azaltma çabaları ve Filistin'in beka sorununu her zaman gündeme getirmesidir." dedi.
Cezayirli akademisyen, şubat başında Etiyopya'daki Afrika Birliği Zirvesinde İsrail'in gözlemci statüsüne karşı Cezayir'in yoğun diplomatik çaba sarf ettiğini vurguladı.
İsrail'in gözlemci üyeliğinin askıya alınmasıyla sonuçlanan girişimin yine de yeterli olmadığını ifade eden Bukaide, "Cezayir, Afrika Birliği için tehdit olan İsrail'in tam olarak Birliğin dışına itilmesi sağlanana kadar diplomatik girişimlerine devam edecektir." diye konuştu.
- Hedasi Barajı için diplomasi
Cezayir bölgede Hedasi Barajı konusundaki anlaşmazlığın çözümü yolunda da diplomatik çabalarını sürdürüyor.
Konuyla ilgili Mısır, Etiyopya ve Sudan arasında yürütülen müzakerelerden 10 yıldır sonuç alınamıyor.
Tamamlanma oranı yüzde 80'e ulaşan baraj, Sudan-Etiyopya sınırına yakın bir bölgede, Nil Nehri'ni yüzde 85 oranında besleyen Mavi Nil Nehri kolu üzerinde yapılmış olması nedeniyle büyük önem taşıyor.
Cezayir, anlaşmazlığın çözümü için Temmuz 2021'de liderler arasında toplantı çağrısında bulundu.
Dışişleri Bakanı Lamamra, sırasıyla Etiyopya, Sudan ve Mısır'ı ziyaret ederek yetkililerle yaptığı görüşmede, Cezayir'in Hedasi Barajı meselesinin çözülmesi konusunda istekli olduğunu belirtti.
Londra merkezli El-Arabi el-Cedid gazetesinin haberine göre, Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun da 26 Ocak'taki Kahire ziyaretinde, Mısır'a Hedasi Barajı konusundaki sorunların çözümü için ara buluculuk teklif etti.
Siyasi uzman Bukaide, Cezayir'in ara buluculuk önerisinin, Dışişleri Bakanı Lamamra'nın Afrika Birliği Zirvesinde Etiyopyalı yetkililerle görüşmesiyle somutlaşmaya başladığını ifade etti.
Cezayir'in gerek Orta Doğu gerekse Afrika'daki krizlerle ilgili sorunların çözümünde ara bulucu konumda olmak için yeterli kredisinin olduğunu vurgulayan Bukaide, “Baraj krizi için yine de gelişme kaydetmek zor. Sudan'ın içinde bulunduğu siyasi kriz ortada ve Etiyopya'nın da kuzey bölgelerinde çatışmalar devam ediyor. Belki de sorunun çözümü için tekrar masaya dönmenin gecikmesinin de en büyük sebeplerinden biri budur." ifadelerini kullandı.
Hedasi Barajı meselesine bölge dışından birçok ülkenin müdahil olduğuna dikkati çeken Bukaide, "Daha önce ABD ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerden de baraj krizinin çözümü için teklifler geldi. Aynı zamanda İsrail'in de diğer bölge sorunlarında olduğu gibi kendi güvenliğini sağlamak ve çıkarlarını artırmak için krizleri değerlendirmeye çalıştığını biliyoruz." diye konuştu.
Cezayir'in Hedasi Barajı konusunda ara buluculuk için ülkelerin çözüme dair gerçek anlamda istekli olduklarını görmek istediğini belirten Bukaide, şöyle devam etti:
"Ancak bölgenin yaşadığı değişim ve dönüşümler Cezayir'in Nil sularının kullanımı sorunundaki girişimlerinin neticeye ulaşmasını oldukça zorlaştıracak gibi görünüyor. Yine de Cezayir'in krizle ilgili atacağı adımlar nispeten bölgede olumlu bir hava oluşturabilir."
- Mali için ara buluculuk girişimi
Cezayir'in güney komşusu Mali'de Albay Assimi Goita liderliğindeki askeri cunta, 18 Ağustos 2020'de Devlet Başkanı İbrahim Boubacar Keita'yı devirdikten sonra Ulusal Geçiş Konseyini kurdu.
Kendi kontrolünde kurulan Konseyde usullere uygun kabine değişikliği yapılmadığını gerekçe gösteren Goita, 24 Mayıs 2021'de tekrar darbe yaparak cumhurbaşkanlığı görevini üstlendi.
Üst üste yaşanan darbeler nedeniyle AB'nin yaptırım uyguladığı Mali, ayrıca bölgenin önemli ekonomik birliği ECOWAS'ın yaptırım kararlarıyla karşı karşıya kaldı.
Mali'ye yönelik yaptırımların kaldırılmasını isteyen Cezayir, bu ülkenin karşılaştığı uluslararası sorunları ara buluculuk çabalarıyla hafifletmeye çalışıyor.
Afrika Birliği Barış ve Güvenlik Konseyi, Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun'un Mali ve ECOWAS arasında diyalog kurma girişimini kabul etti.
Cezayir'in Mali konusunda üstlenmeye çalıştığı rolü değerlendiren Sahra bölgesi uzmanı akademisyen Abdulkadir Dridi, Cezayir'in krize yönelik adımlarının dengeli ve tarafsız olduğunu ifade etti.
Dridi, "Cezayir, Mali krizindeki politikalarının esasını bölgenin kalkınmasının sekteye uğramaması adına güvenlik temeline göre oluşturmuş durumda." dedi.
Cezayirli akademisyen Dridi, "Cezayir, bölgede halihazırda örülmüş karmaşık ağın farkında olarak çözüm için farklı girişimlerde bulunuyor. Ancak, bölge her defasında çatışma yönüne yaklaşıyor." ifadelerini kullandı.