DOHA/ANKARA (AA) - Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Suriye'de ihtilafın 10 yıldır devam ettiğini belirterek, "Bunun çok olumsuz yansımalarını hep beraber yaşadık, gördük. Bu ihtilafın temel nedeni, Suriye halkının meşru isteklerinin göz ardı edilmesidir." dedi.
Çavuşoğlu, Katar'ın başkenti Doha'daki Türkiye-Rusya-Katar Üçlü Dışişleri Bakanları Toplantısı'nın ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
Katar Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed Bin Abdurrahman Al Sani ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Suriye konusunda yeni bir üçlü istişare süreci başlattıklarını belirten Çavuşoğlu, bu inisiyatif için kendilerini Doha'da ağırlayan Katar'a teşekkür etti.
Çavuşoğlu, amaçlarının Suriye'de kalıcı siyasi çözüm çabalarına nasıl katkıda bulunabileceğinin ele alınması olduğunu kaydederek, son derece verimli toplantılar yaptıklarını dile getirdi.
Suriye'deki iç savaşın sürdüğünün altını çizen Çavuşoğlu, "Suriye'de maalesef ihtilaf 10 yıldır devam ediyor. Bunun çok olumsuz yansımalarını hep beraber yaşadık, gördük. Bu ihtilafın temel nedeni, Suriye halkının meşru isteklerinin göz ardı edilmesidir. Tek yolun, BMGK 2254 sayılı kararı temelinde siyasi süreç olduğunun farkındayız. Bugün bir kere daha vurguladık. BM parametreleri temelinde siyasi çözümü hedefleyen tüm uluslararası girişimleri destekliyoruz." diye konuştu.
Çavuşoğlu, bu amaçla iki Astana garantörü olarak Türkiye ve Rusya'nın uzun zamandır İran'la birlikte çalıştığını vurgulayarak, Katar'la da Suriye ihtilafının siyasi çözümü ve insani krizin hafifletilmesi konularında iş birliklerinin devam ettiğini söyledi.
- "Özellikle insani yardım konusunda daha yetkin olmamız gerekiyor"
Bugünkü görüşmelerde, Anayasa Komitesinin çalışmalarını gözden geçirdiklerini aktaran Çavuşoğlu, "Maalesef son toplantılar yapıcı olmadı. Önümüzdeki süreçte, toplantıların verimli geçmesi için özellikle rejimin daha yapıcı bir tutum sergilemesi gerekiyor. Bu konuda rejim üzerinde telkinlerde bulunan Rusya'ya da teşekkür ediyorum." dedi.
Çavuşoğlu, Suriye'deki insani durumu da ele aldıklarını belirterek, özellikle yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını karşısında Suriye'deki insani durumun daha da kötüleştiğini, çabaların önünde ilave engellerin ortaya çıktığını vurguladı.
Bakan Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
"6,5 milyondan fazla insan Suriye dışında yaşıyor. Bunların 3,6 milyonu Türkiye'de yaşıyor. BM verilerine göre, 13,4 milyon Suriyeli yardıma muhtaç. Aynı şekilde yaklaşık 6 milyon Suriyelinin barınak ihtiyacı var. Bugün 2,4 milyon Suriyeli çocuk halen okula gidemiyor. Bu tablo karşısında bizlerin özellikle insani yardım konusunda daha yetkin olmamız gerekiyor."
Toplantının sonunda 3'lü formattaki toplantıları düzenli şekilde devam ettirme kararı aldıklarını bildiren Çavuşoğlu, bir sonraki Dışişleri Bakanları Toplantısı'nı Türkiye'de gerçekleştirme konusunda mutabık kaldıklarını kaydetti.
Çavuşoğlu, söz konusu toplantılara daha sonra Rusya'nın ev sahipliği yapacağını dile getirerek, "Bakanlar toplantısı belli periyotlarda olacak. Arkadaşlarımız ise düzenli şekilde bu formatta çalışmaya devam edecek. Amacımız, Suriye'de kalıcı bir barışın, huzurun ve istikrarın tesis edilmesidir." ifadesini kullandı.
- "NATO müttefiklerimiz değişik bahanelerle Türkiye'ye bir hava savunma sistemini veremediler"
Basın toplantısının ardından üç bakan, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Çavuşoğlu, bu bölümde, Türkiye'nin Rusya'dan aldığı S-400 savunma sistemine yönelik, "Türkiye hava savunma sistemine ihtiyaç duyduğu zaman öncelikle NATO müttefiklerinden bu sistemi almak için çaba sarf etti. Maalesef NATO müttefiklerimiz, değişik bahanelerle, Türkiye'ye bir hava savunma sistemini veremedi." diye konuştu.
Türkiye'nin Suriye sınırına yerleştirilen Patriot bataryalarının da farklı NATO ülkelerince geri çekildiğini hatırlatan Çavuşoğlu, bu gelişmenin Türkiye'nin en çok ihtiyaç duyduğu zamanda gerçekleştiğini belirtti.
Çavuşoğlu, bu dönemde Rusya'nın S-400 konusunda yaptığı teklif neticesinde bir mutabakat sağlandığını kaydederek, "Türkiye, önümüzdeki süreçte daha fazla hava savunma sistemine ihtiyaç duyuyor ve duyacak. Dolayısıyla biz bu durumda mutlaka farklı kaynaklardan savunma sistemi almak zorundayız." ifadelerini kullandı.
NATO müttefiklerine de bu konunun iletildiğine dikkati çeken Çavuşoğlu, "NATO müttefikleri, geçmişte sadece hava savunma sistemlerini değil bugün savunma sanayimizde ihtiyaç duyduğu çok basit unsurların Türkiye'ye satılmasına bile engel çıkartıyorlardı. Basit silahların bile alınmasında ciddi engeller çıkarıldı. Bu engellerin çoğu, bugün bizim önümüzde duruyor." değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu, Türkiye'nin böyle durumlarda ihtiyacını farklı kaynaklardan gidermesinin eleştirilmemesi gerektiğine işaret ederek, şunları söyledi:
"Biz bugün savunma sanayi ihtiyacımızın yüzde 70'ini ülkemizde üretiyoruz. Hem de kaliteli bir şekilde üretiyoruz ve ihraç ediyoruz. Ama hala ülkemizde üretemediğimiz ürünleri de öyle veya böyle bir yerden temin etmemiz gerekiyor. Türkiye, bağımsız bir ülke olarak, bu hakkını önümüzdeki süreçte de kullanacaktır."
- Suriye'de istikrar için "siyasi çözüm" vurgusu
Çavuşoğlu, Suriye'nin yeniden Arap Ligi'ne geri dönmesi konusunda bazı üye ülkelerin tavır değişikliği göstermesiyle ilgili soruya, "Gerek Arap ülkeleri gerek uluslararası toplum, şu anda rejimle angajman yerine doğrudan Suriye halkına yönelik politikalar izlerse, sahadaki insani durumun iyileşmesi konusunda bir şeyler yapabiliriz." yanıtını verdi.
Suriye'de siyasi çözümün kalıcı bir huzur ve istikrar için gerekli olduğunun altını çizen Çavuşoğlu, "Şu anda rejimle yapılan angajman, maalesef rejimi olumsuz politikaları ve saldırganlığı konusunda teşvik ediyor. Rejimin, Anayasa Komisyonunda da yapıcı olmamasının sebebi budur. Halen bana göre, askeri çözüme inanıyor." ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu, tüm çabalara rağmen rejimin siyasi sürece yanaşmadığına işaret ederek, "Uluslararası meşruiyet kazandıkça da bundan daha da uzaklaşacak ama bu Suriye'ye huzur, barış ve siyasi çözüm getirmeyecek. Bizim derdimiz, kalıcı bir siyasi çözümdür." diye konuştu.
(Bitti)