Bebeklerde göz kayması sıkça karşılaşılan ve genellikle ilk aylardan itibaren kendini gösteren bir sağlık problemidir. İçe kayma veya dışa kayma olacak şekilde gelişen bu durum uzun vadede göz tembelliği gibi ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. Müdahale edilmemesi ve yetişkinlik döneminde de devam etmesi halinde yüzdeki estetik görünüm olumsuz yönde etkileneceğinden çocuğun dış görünüşüne karşı estetik kaygı geliştirmesiyle de sonuçlanabilir. Başta beyin ve göz arasındaki sinyallerin doğru iletiminin devam etmesi, sonrasında ise estetik kaygıların önlenmesi adına şaşılık tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
Şaşılık birçok farklı nedenden dolayı gelişebilir. Doğum sırasında yaşanılan bir göz veya beyin travması, göz kaslarının yeteri kadar gelişmemesi, genetik faktörler veya doğuştan gelen göz bozuklukları göz kaymasına neden olabilir. Göz kaymasının temelinde yatan ana nedene göre tedavi planlaması yapılmalı ve vakit kaybetmeden tedaviye başlanmalıdır.
Bebekte göz kayması gelişmesiyle beraber bu durumu ilk olarak ebeveynler fark ederken, göz kayması gelişme nedenlerinden biri bebeğe aktarılan genetik faktörler de olabilir. Annesinde veya babasında şaşılık olan çocuklarda şaşılık gelişme riski daha yüksektir. Bu tür durumlarda karşılaşılan şaşılığın yalancı şaşılık olup olmadığını değerlendirilmesi ardından tedavi planlaması yapılır.
Hipermetrop, miyop veya astigmat gibi göz bozuklukları beraberinde şaşılığı getirebilir. İleri derecede kırma problemleri göz kaslarının ideal gelişimini önleyebilir. Ana kırma kusuruna göre tedavi planlanması ile şaşılık kontrol altına alınabilir. Bu tür durumlarda en sık uygulanan tedavi yöntemi gözlük tedavisidir.
Göz veya beyinde gelişen travmatik durumların sonucunda bu iki organ arasındaki koordinasyonu sağlayan sinirler veya kaslar zarar görebilir ve bu durum şaşılık ile sonuçlanabilir. Özellikle bazı enfeksiyonel hastalıklar ateşlenme veya yoğun bir inflamasyon yaratması halinde göz kaslarına ve çevresindeki dokulara zarar verebileceğinden şaşılık gelişimi söz konusu olabilir. Ana hastalığın tedavi edilmesiyle şaşılık zaman içerisinde kendiliğinden geçebileceği gibi kalıcı hasar geliştiği durumlarda bu durumun cerrahi müdahaleler ile tedavi edilmesi gerekir.
Benzer bir şekilde göz yaralanmalarında da hasarın kalıcı olup olmamasına yönelik tedavi planlaması yapılır. Gelişen göz yaralanmaları sonucu sinir kaybı gelişmesi halinde göz beyinden gelen sinyali yeteri kadar algılayamayabilir ve göz kontrolü kaybedilebilir. Bu tür durumlarda multidisipliner tedavi yaklaşımları sergilenerek şaşılığın önüne geçilmesi üzerine çalışılır.
Doğum sırasında veya sonradan gelişen faktörler sonucunda beyin hasarı gelişmesi halinde de şaşılık görülebilir.
Göz veya beyin yapısını etkileyen diğer unsurlar ise tümörlerdir. Gözde veya beyinde gelişen tümör buradaki sinir veya kaslara baskı oluşturarak sinir iletimini ve kas koordinasyonunu etkili bir şekilde çalışmasını önleyebilir. Yapılacak olan cerrahi müdahalelerle öncelikle tümörün uzaklaştırılması hedeflenir. Şaşılığın devam etmesi halindeyse şaşılığa yönelik ek bir tedavi planlaması yapılabilir.
Bebeklik döneminde göz kayması gelişmesi halinde ilk 4 ay boyunca herhangi bir tedavi planlaması yapılmamaktadır. Bu durumda bebeğin kalıcı göz kayması geliştirip geliştirmediği değerlendirilir. İlk 4 ay boyunca bebeklerdeki göz kasları yeteri kadar gelişmediğinden şaşılık gelişimi normal karşılanan bir durumdur. Göz kaslarının gelişmesiyle beraber bu durum azalarak ortadan kaybolur. Şaşılığın ilk 6 ay içerisinde kendiliğinden geçmesi geçici şaşılık olarak adlandırılır. Göz kaslarının gelişimini tamamlanması ile gözler arasındaki paralellik sağlanabilir.
Bebeklerde yüz, göz kapaklarının yapısı ve burun kökü genişliği nedeniyle gerçek bir kayma, şaşılık olmadığı halde kayma varmış gibi görünmesine yalancı şaşılık denir. Yalancı şaşılık tespit edilen bir bebeğin göz hastalıkları uzmanı tarafından gerçek bir şaşılık gelişimi açısından takip edilmesi çok önemlidir. Eğer sadece Yalancı şaşılık tespit edilirse zamanla yüz görünümü, göz kapaklarının yapısı geliştikçe şaşılık görünümü düzelecektir.
Sonuç olarak bebeklerde göz kaymasına yönelik herhangi bir semptomla karşılaşılması halinde bu durum mutlaka bir göz hastalıkları uzmanına danışılmalıdır. Buna ek olarak doğumdan sonra gelen ilk yıl içerisinde rutin göz kontrolü yaptırılması oldukça önemlidir. Bu sayede bebeğin şaşılık problemi olup olmadığı öğrenilebilir ve erken müdahale şansı yakalanabilir.