PEKİN (AA) - Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliğinin (ASEAN) Liderler Zirvesi'nde üye ülkeler, Myanmar'da askeri yönetime, birliğin önerdiği 5 maddelik barış planına uyma çağrısında bulundu.
Kamboçya'nın başkenti Phnom Penh'deki zirvede, ordunun geçen yıl yaptığı darbenin ardından iktidara gelen askeri yönetimin üst düzey temsilini askıya aldığı üye ülke Myanmar'ın durumunu görüştü.
Zirve sonrası yayımlanan ortak açıklamada, ASEAN liderleri 5 maddelik çözüm planının halen tek geçerli yol olduğu vurgulayarak, askeri yönetime planı uygulama çağrısı yaptı.
Myanmar'ın ASEAN'ın temel parçası olduğu belirtilen açıklamada, ülkedeki siyasi durumun "halen kritik ve kırılgan olmasından" endişe duyulduğu belirtildi.
Açıklamada, ülkede şiddetin derhal sonlandırılması ve taraflar arasında barışçıl çözüm için yapıcı diyaloğun başlatılması gereğine dikkat çekilerek şu ifadelere yer verildi:
"5 maddelik barış planı ASEAN ülkelerinin tek geçerli referansıdır ve tümüyle uygulanmalıdır. Planın uygulamaya geçirilmesi için somut, pratik ve ölçülebilir sonuçların belirli bir zaman dilimi içerisinde gerçekleştirileceği taahhüt edilmelidir."
- Cunta yönetimine yaptırımda görüş ayrılığı
Öte yandan toplantı, ASEAN ülkeleri arasında cunta yönetimine yönelik yaptırımlar konusunda görüş ayrılıklarını açığa çıkardı.
Gelecek hafta G20 Zirvesi'ne ev sahipliği yapmaya hazırlanan Endonezya'nın Devlet Başkanı Joko Widodo, Myanmar'daki askeri yönetimin ASEAN'ın önerdiği 5 maddelik barış planına uymasını sağlamak üzere birlikteki temsil edilmesine yönelik yaptırımının genişletilmesi gerektiğini savundu.
Birlik içinde Mynamar'a karşı alınacak tavır konusunda uzlaşmanın önemini vurgulayan Widodo, "Myanmar'ın durumunun ASEAN'ı esir almasına izin vermemeliyiz." dedi.
Widodo'nun, Myanmar temsilcilerinin yalnızca Liderler Zirvesi'ne değil, Dışişleri Bakanları Toplantısı ve diğer birlik mekanizmasında temsil edilmesinin askıya alınması önerisi, Singapur, Malezya ve Brunei Sultanlığı tarafından desteklenirken Myanmar gibi darbeyle iktidara gelen bir iktidarın olduğu Tayland'ın öncülüğündeki, Kamboçya ve Laos'un da desteklediği ülkeler grubu öneriye karşı çıkıyor.
- Askeri yönetimin lideri geçen yılki zirveye katılmamıştı
ASEAN, Myanmar'ın askeri lideri General Min Aung Hlaing'in örgütün geçen yılki zirvesine katılmasına izin vermeyeceğini, yerine "siyasi olmayan bir temsilcinin" davet edileceğini bildirmişti.
Myanmar ordusunun, 1 Şubat'ta Aung San Suu Çii liderliğindeki Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) hükümetini devirerek yönetime el koyması ve barışçı protestoların kanlı şekilde bastırılmasının ardından ASEAN ülkeleri krizi sonlandırmak üzere diplomatik çabalara öncülük etmişti.
ASEAN ülkeleri, ülkedeki durumun yeniden istikrara kavuşturulması için 5 maddelik planda, şiddetin derhal durdurulması, insani yardım tedariki, taraflar arasında diyalog başlatılması, ASEAN özel temsilcisinin arabulucu rolü üstlenmesi, ülkeyi ziyaret ederek tüm taraflarla görüşmesini önermişti.
General Hlaing, nisanda devrik lider Suu Çii ile müzakerelere başlamayı vadetmiş fakat daha sonra anlaşmaya uymamıştı. ASEAN bunun üzerine askeri lideri, zirve toplantılarına katılmaktan men etmişti.
Askeri yönetimin, ülkedeki diyalog ve gerilimi azaltma vaatlerini yerine getirmemesi ve siyasi krizin çözümü için atanan ASEAN Özel Elçisi Erivan Yusuf'un devrik lider Suu Çii ve diğer tutuklu isimlerle görüşmesini yasaklaması, kararın gerekçeleri arasında gösterilmişti.
Myanmar'daki askeri yönetim, kararın hayal kırıklığıyla karşılandığını belirtmiş, zirveye temsilci göndermemişti.
ASEAN'ın, kurucu üyeleri Endonezya, Malezya, Tayland, Filipinler ve Singapur'un yanı sıra Brunei, Vietnam, Laos, Kamboçya ve Myanmar olmak üzere toplam 10 üyesi bulunuyor.