Anayasa Mahkemesi Resmi Gazetede yayımlanan 01.06.2023 tarihli kararı ile CMK 231/5’de düzenlenen Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kurumunu iptal etti.
İptal kararı özetle; HAGB’ye karşı etkili kanun yolunun olmaması, sanığın HAGB’yi baskı altında kabul ederek istinaf kanun yolundan feragat sonucunu doğuran bir durumla karşılaşması, sanığa HAGB’yi kabul edip etmediği sorusunun mahkumiyet hükmüyle birlikte sorulmasını öngören usuli güvenceler verilmemesi, müsadereye ilişkin açıklık bulunmaması, kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarında cezasızlık algısı yarattığı, kamu görevlilerinin işkence, kötü muamele fiillerinde uygulanmayacağına ilişkin, düzenlemenin yokluğu ve mağdurların zararlarının etkin giderimi konusunda ki eksiklikler kapsamında İPTAL edildi. İptal Kararı 1 yıl sonra yürürlüğe girecek.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Nedir?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu esasında yargı düzenimizde var olan takdiri indirim, hapis cezasının tedbir ve seçenek yaptırımlara çevrilmesi, erteleme gibi suç ve cezanın bireyselleştirilmesi kurumlarından birisidir. Ancak, diğerleri gibi kurulan hüküm sanık hakkında bir hukuki sonuç doğurmamaktadır. Denetim süresinin şartlara uygun olarak geçirilmesi halinde geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılır ve davanın düşmesine karar verilir. HAGB, “hükmün açıklanmasının geri bırakılması” ifadesinin kısaltmasıdır. HAGB kararı verilen sanığa ilişkin ceza, belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaz. Bu süre içinde kasıtlı olarak bir suç işlenmezse ya da HAGB şartlarına uyulursa, ceza kararı ortadan kaldırılır. Bu durumda, dava düşer ve ceza bireyselleştirilmiş olur.
HAGB kararı; sanığın cezasını, cezaevi yerine toplum içerisinde çekmesini sağlayan bir ceza davası kararıdır. Amacı sanığı ıslah etmektir. Eğer kanundaki şartlar sağlanırsa ve belirtilen denetim süresi içerisinde sanık kendi yükümlülüklerine uygun davranırsa işlediği suç bakımından herhangi bir sorumluluğu doğmaz ve sanık ceza almaz. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun hükmün açıklanması ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması başlıklı 231. maddesinin 5. ve devamı fıkralarında düzenlenmiştir.