WASHINGTON (AA) - ABD'ye bağlı Afganistan'ın Yeniden İnşası Özel Başmüfettişliği (SIGAR) Başkanı John Sopko, Afganistan'da yabancı sözleşmeli personelin desteği çekildiği takdirde ülkedeki hiçbir yapının çatışmalarda birkaç aydan fazla dayanma gücüne sahip olmadığını söyledi.
Sokpo, SIGAR'ın "Afganistan 2021 Yüksek Risk Listesi" başlıklı raporunu sunmak üzere Temsilciler Meclisi Hükümeti Denetleme ve Reform Komitesinde değerlendirmelerde bulundu.
Raporda, ABD'nin 2002'den bu yana Afganistan'ı yeniden inşa etmek üzere 143 milyar dolar harcadığının tespit edildiğini aktaran Sokpo, bu miktarın yüzde 62'sine tekabül eden 88 milyar doların Afgan ordusunun eğitim ve ekipmanları için kullanıldığını tespit ettiklerini söyledi.
Sopko, bu harcamalara rağmen Afganistan'da şiddetin "kabul edilemez seviyede" olduğunu ve DEAŞ ile El Kaide gibi örgütlerin ülkede zaten kırılgan olan sistemi ele geçirmeyi beklediğini ileri sürdü.
Afganistan üzerine hazırladıkları raporun terörle mücadele ve yeniden inşa çabalarının hedefinin güçlü, istikrarlı, demokratik ve kendi kendine yeten bir Afganistan'a bağlı olduğu tespitinin yapıldığını anlatan Sopko, "Maalesef, raporumuzda da bu konu detaylı bir şekilde ele alındığı üzere Afganistan bu gerçekten çok çok uzakta." dedi.
Katar'ın başkenti Doha'da 29 Şubat 2020'de Taliban ile ABD arasında anlaşma imzalandığından beri Afganistan'daki şiddetin giderek arttığını ifade eden Sopko, "Sözleşmelilerin desteği çekildiği takdirde, Afganistan'da hiçbir yapı birkaç aydan fazla çatışmalarda etkinlik gösteremez." ifadelerine yer verdi.
ABD Savunma Bakanlığına (Pentagon) bağlı 13 bin sözleşmeli personelin Afganistan'da bulunduğunu ancak Taliban ile ABD arasındaki anlaşma gereği bunların 1 Mayıs'ta ülkeye dönmesi gerektiğini hatırlatan Sopko, geride 6 bin civarında Afgan olmayan başka ülkelerin sözleşmeli personelinin kalacağını ifade etti.
SIGAR Başkanı, Afgan ordusunun bu denli zayıf olmasının bir nedeninin de ABD'nin ve diğer bağışçı ülkelerin verdiği yardımı belirli şartlara bağlamaması olduğunu söyledi.
Taliban'ın tek parça bir yapı olmadığını da ifade eden Sopko, ABD ile anlaşmayı yapan grubun tüm Taliban örgütünü kontrol altına tutup tutamayacağını ise bilmediğini dile getirdi.
Afganistan'da maaş alıp askerlik görevine gitmeyen kişiler için kullanılan "hayali asker" konusunun da halen büyük bir sorun olduğunu belirten Sopko, "Bu ABD için hala büyük bir sorun. Çünkü askerleri takip edecek personel sistemine milyonlarca dolar harcadıktan sonra bunun halen Afgan hükümeti tarafından kullanılamadığını söylüyorlar, dolayısıyla bu sorun halen devam ediyor." dedi.
1 Mayıs itibarıyla çekilmeleri istendiği takdirde Afganistan'daki denetleme görevini nasıl yapacaklarına ilişkin bir soruya yanıt veren Sopko, görevi, insansız hava araçları gibi bazı teknolojilerinin yanı sıra Afganistan'daki sivil toplum kuruluşları üzerinden sağlayacaklarını kaydetti.
ABD ile Taliban 29 Şubat 2020'de Doha'da anlaşmaya varmıştı. Anlaşmada Taliban, ABD askerlerine saldırmadığı takdirde ABD'nin ülkedeki tüm askeri varlığını 1 Mayıs'ta çekeceği ifade ediliyor.
20 Ocak'ta göreve başlayan Joe Biden yönetimi halen anlaşmayı incelediğini belirtiyor ve 1 Mayıs'ta çekilmenin olup olmayacağı konusunda net bir pozisyon ortaya koymuyor.
Anlaşma gereği eski ABD Başkanı Donald Trump 15 Ocak'ta Afganistan'daki ABD asker sayısının 2 bin 500'e indirme talimatı vermişti.
Şu anda 2 bin 500'ü resmi asker, 13 bini sözleşmeli personel olmak üzere Afganistan'da 15 bin 500 ABD personeli bulunuyor.