Mültecilerin Uyumu Projesi

İSTANBUL (AA) - Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği (AB) tarafından finanse edilen Sivil Toplum Diyaloğu Programı kapsamında, İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi (İGAM) ile Migration Policy Group'un (MPG) birlikte yürüttüğü "Mültecilerin Uyumu Projesi" raporu, mültecilerin karşılaştıkları zorlukları ve AB standartları göz önüne alındığında Türkiye'nin mülteci entegrasyonunda hangi alanlarda daha yoğunlukta çalışması gerektiğini ortaya koyuyor.

İGAM ve MPG tarafından, konuya ilişkin araştırma ve veri boşluğunu doldurma hedefiyle, gelecekte oluşturulacak uyum stratejilerine temel oluşturabilecek araştırma sonucunda hazırlanan biri ulusal, diğeri uluslararası düzeyde iki rapor, Taksim'de bir otelde düzenlenen toplantıda ele alındı.

Raporlarda, temelde mültecilerin karşılaştıkları zorluklar, yaşadıkları topluma adapte olma düzeyleri, toplumun mültecilere bakışı ve AB standartları göz önüne alındığında Türkiye'nin mülteci entegrasyonunda hangi alanlarda daha yoğunlukta çalışması gerektiği anlatılıyor.

AB Bakanlığı Proje Uygulama Dairesi Başkanı Bülent Özcan, Sivil Toplum Diyaloğu Programının, AB Bakanlığının önemli programlarından olduğunu belirtti.

Bu programın ilkini 2008'de uyguladıklarını ifade eden Özcan, bu yıl ise bu programın dördüncüsünü gerçekleştirdiklerini aktardı.

Programın bu dördüncü uygulamasında yaklaşık 11 milyon avroluk kaynağı kullandırmak üzere bundan 2 yıl önce bir teklif çağrısıyla yola çıktıklarını anlatan Özcan, "Türkiye'deki sivil toplum kuruluşları ile onların AB üyesi ülkelerdeki muadillerinin ortak projelerini talep ettik. Dokuz öncelik alanımız vardı, bunlardan biri göçü de ilgilendiren, adalet-özgürlük ve güvenlik başlığıydı. Ama içinde enerji, çevre, bölgesel kalkınma, eğitim, tüketicinin ve halkın sağlığı gibi önemli konular vardı. Türk ve AB üyesi ülkelerin sivil toplum kuruluşlarının ortak projelerinden yaklaşık 400 başvuru alındı. Bu projelerden 80 proje seçildi. Mültecilerin Uyum Projesi de onlardan biri. 1 milyon avroluk kaynak bu 80 projeye tahsis edildi."

- Dört pilot ilde çalışma

İGAM araştırmacısı Sema Karaca da sayıları 3 milyonu aşan geçici koruma altındaki Suriyeliler ve diğer uyruklardan mülteciler için ülke sınırları içinde kalıcı ve sürdürülebilir çözüm arayışı ile bu çalışmayı yaptıklarını söyledi.

Bu kapsamda, pilot iller olarak belirlenen İstanbul, Sakarya, Şanlıurfa ve Kayseri'de, mültecilerin topluma uyumunu sistemli ve mukayeseli bir çalışma ile ölçtüklerini belirten Karaca, Türkiye'de bir strateji üzerine bina edilmeyen entegrasyon meselesini ölçmeye çalıştıklarını ifade ederek, şöyle konuştu:

"İşin yasal boyutu olmadığından üzerine bina edeceğimiz aktivitelerin, uygulamaların da bir anlamda maalesef eksik kaldığı bir düzlemde çalışmak durumunda kaldık. Veri ulaşımı bizim açımızdan biraz zordu. Mültecilerin bu çalışmaya katkısı çok büyüktü. Çalışmamıza bir araştırmacı gibi destek verdiler. Tüm sorularımıza içtenlikle cevap verdiler. Bunu da bir entegrasyon isteğinin göstergesi olarak görüyoruz. Bulgulara gelecek olursam, 1,5 - 2 ay gibi bir süre sahada çalıştık. Dört pilot il ziyareti yaptık, İstanbul, Sakarya, Kayseri ve Şanlıurfa. Daha sonra yayınlanacak raporumuzda da belirttik. Bu dört ili seçme nedenimiz, Türkiye'de uluslararası koruma altında ve geçici koruma altında olan tüm statülerden ve bütün uyruklardan mültecilere erişmek, onların Türkiye'de kalıcı bir yaşam imkanı var mı? Bununla ilgili düşüncelerini öğrenmek için yola çıkmıştık. Birçok farkı uyruktan ve statüden mülteciye ulaştık. Biz on alanda ölçüm yapmaya çalıştık."

Çalışmalarında barınma, çalışma ve eğitim konularına yoğunlaştıklarını söyleyen Karaca, "İlk göstergelerden biri barınmaydı. Barınma konusunda hangi imkanlara erişebiliyorlar bu çok kritik bir mevzu entegrasyon için. Çünkü her şeyinizi kaybedip mülteci olarak geldiğiniz bir ülkede sizin için bir barınma koşulu yoksa kendi kendinize ayakta durmanız maalesef çok zor. Çalışma başlığı altında inceleme yaptığımızda mülteciler için çalışma kolaylığını sağlayan yasalar çıkartıldı ama yine de sıkıntılar aşılmış değil. Çocukların eğitimi meselesi, yüksek öğretim meselesi de bunun içinde değerlendirilebilir. Yaptığımız çalışmada eğer mültecilere gerekli insana yakışır çalışma şartlarında imkanlar sunulmazsa, kayıt dışı sektörlere itilmezlerse ve onlara yeterli barınma imkanı sağlanabilirse zaten diğerlerini kendileri halledebileceklerdir. Çocukların okula devam etmeleri konusunda ciddi problemler var." ifadelerini kullandı.