Anayasa değişikliği süreci nasıl işleyecek?

AK Parti'nin, önümüzdeki hafta TBMM Başkanlığına sunulması beklenen "Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi", önce Anayasa Komisyonuna havale edilecek.

Teklif, komisyonda kabul edildikten sonra TBMM Genel Kuruluna gelecek.

Anayasanın değiştirilmesi, TBMM üye tamsayısının en az üçte biri (184) tarafından teklif edilebiliyor.

Anayasa değişikliklerine ilişkin teklifler Genel Kurulda, diğer kanun tasarı ve tekliflerinin görüşülmesindeki usule tabi olarak ele alınıyor. Ancak bu teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülüyor. İkinci görüşmeye, birinci görüşmenin bitiminden 48 saat geçmeden başlanamıyor.

Birinci görüşmede, teklifin tümü ve maddeleri üzerinde dört siyasi parti ile hükümet adına konuşmalar yapılıyor varsa değişiklik önergeleri ele alınıyor.

İkinci görüşmede, sadece maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşülüyor. Birinci görüşmede üzerinde değişiklik teklifi bulunmayan bir madde hakkında ikinci görüşmede önerge verilemiyor.

Teklifin kabul edilmesi için Meclis üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun, yani en az 330 milletvekilinin kabul oyu vermesi şartı aranıyor. Bu oylamalar gizli yapılıyor. Teklifin görüşmelerinin ikinci turunda, 330'un altında oy alan madde düşüyor. Tümünün oylamasında da kabul oylarının 330'un altında kalması halinde teklifin tümü düşmüş oluyor.

- Reddedilirse bir yıl içinde bir daha verilemiyor

TBMM tarafından reddedilen kanun tasarı veya teklifleri, ret tarihinden itibaren bir tam yıl geçmedikçe aynı yasama dönemi içinde yeniden verilemiyor.

Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderebiliyor. Cumhurbaşkanın bu kanunları 15 gün içerisinde incelemesi gerekiyor.

Meclis, geri gönderilen kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu (367) ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu kanunu halk oyuna sunabiliyor.

- Referandum 60 gün sonra yapılıyor

Anayasa değişikliğine ilişkin kanunun referandumu, Cumhurbaşkanının onaylamasının üzerinden 60 gün geçtikten sonra yapılabiliyor.

Meclis tarafından üye tamsayısının beşte üçü (330) ile veya üçte ikisinden az oyla (367) kabul edilen anayasa değişikliği hakkındaki kanun ise Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanıyor.

Doğrudan veya Cumhurbaşkanının iadesi üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu (367) ile kabul edilen anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri, Cumhurbaşkanınca halk oyuna sunulabiliyor. Halk oylamasına sunulmayan anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya ilgili maddeler Resmi Gazete'de yayımlanıyor.

- Geçerli oyların yarısından fazlası gerekiyor

Halk oyuna sunulan anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için halk oylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul olması gerekiyor.

TBMM, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu kanunun halk oylamasına sunulması halinde, anayasanın değiştirilen hükümlerinden hangilerinin birlikte, hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlıyor.

Halk oylamasına, milletvekili genel ve ara seçimlerine ve mahalli genel seçimlere iştirakin temini için kanunla para cezası dahil gerekli her türlü tedbir alınıyor.

Kaynak: