TÜBİTAK Bilim Toplum Başkanlığı (BİTO) ve TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG) iş birliğinde yayın hayatına ilk kez 2001 yılında başlayan Gök Olayları Yıllığı'nın 2024 yılı sayısı yayımlandı. 22 yıldır kesintisiz hazırlanan Gök Olayları Yıllığı içerisinde, Ay evrelerinin işaretlendiği yıllık takvim, tutulmalar, periyodik göktaşı yağmurları, her ay gökyüzü durumu ve gök olayları listesi ile gök atlası ve gök olayları posteri yer alıyor. Son sayfalarda ise TUG'un tanıtımı yapılan yıllık, bu yıl TUG'dan Oğuzhan Okuyan, Doğan Tekay Köseoğlu ve Hüseyin Dike tarafından hazırlandı. Yıllığın ön kapağında TUG T100 Teleskobu ile görüntülenmiş NGC 6992 Bulutsusu, arka kapağında ise Bakırlıtepe yerleşkesinden Samanyolu görüntüsü yer alıyor. İki görüntü de Doç. Dr. Roman Y. Zhuchkov tarafından elde edildi.
SADECE BİR AY TUTULMASI İZLENECEK
2024 yılında Türkiye’den sadece parçalı ay tutulması gözlenebilecek, herhangi bir Güneş tutulması izlenemeyecek. 18 Eylül 2024 tarihinde 03.41 ile 07.47 saatleri arasında gerçekleşecek tutulmada Ay, öncelikle yerin yarı gölge konisine giriyor. Saat 05.12'de tam gölge konisine girmeye başlayacak olan Ay, 05.44'te maksimum örtülme anına ulaşıyor. Kısmi tutulmanın 06.15'te sonlanmasının ardından, saat 07.47'de Ay, Dünya'nın yarı gölge konisinden tamamen çıkmış olacak. Maksimum tutulma anında ise Ay yüzeyinin yaklaşık yüzde 8'i dünyanın gölge konisine girecek. Türkiye'de Ay, yarı gölge konisinden tamamıyla çıkmadan önce batmış olacak.
SEKİZ AYRI YILDIZ ŞÖLENİ
Bu yıl yine uzayda kuyruklu yıldızların geçişleri sırasında bıraktıkları parçacıkların yılın belli dönemlerinde oluşturduğu meteor yağmurları da ilgi çekecek. İlk göktaşı yağmuru 3-4 Ocak tarihlerinde Quadrantid (Dörtlük) göktaşı yağmurunda saatte 110 adet göktaşı görülebilecek. 21-22 Nisan tarihlerindeki Lyrid (LİR) göktaşı yağmurunda gökyüzünde saatte 18 meteor görülebilecek.
5-6 Mayıs tarihlerindeki Eta Aquarid (Eta Kova) göktaşı yağmurunda saatte 30 meteor görülebilecek. 30-31 Temmuz tarihlerinde gerçekleşecek Delta Aquarid (Delta Kova) göktaşı yağmurunda saatte 25 civarında göktaşı görülebilecek.
Bu yıl yine en renkli gök olaylarından biri 12-13 Ağustos'taki Perseid (Perse) göktaşı yağmurunda yaşanacak. Gökyüzünde saatte 100 civarında göktaşı kayması görülebilecek.
20-21 Ekim tarihlerinde gerçekleşecek Orionid (Avcı) göktaşı yağmurunda saatte 20 civarında, 17-18 Kasım tarihlerinde gerçekleşecek Leonid (Aslan) göktaşı yağmurunda ise saatte 15 civarında göktaşı izlenebilecek. 2024'ün en son gök olayı 13-14 Aralık tarihlerinde Geminid (İkizler) göktaşı yağmuru olacak. Göktaşı yağmurunda saatte 120 kadar meteor görülebilecek.
Kaynak: DHA
